ავტორი: ზვიად დიასამიძე, პოლიტოლოგი, მიუნხენის ლუდვიგ მაქსიმილიანის უნივერსიტეტის მაგისტრი,,I have a dream” (მე მაქვს ოცნება) _ ლეგენდარული შავკანიანი ამერიკელის, მარტინ ლუტერ კინგის მიერ ვაშინგტონში ამ სიტყვების წარმოთქმიდან ორმოცდახუთი წლისა და მისი მკვლელობიდან ორმოცი წლის შემდეგ, ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტი შავკანიანი ბარაკ ობამა გახდა. ამ არჩევნებით შეერთებულმა შტატებმა ისტორიის ახალი ფურცელი დაწერა. ახლახან არჩეულმა 47 წლის პრეზიდეტმა თავისი გამარჯვება ამერიკელ ხალხს ჩიკაგოდან მიულოცა და აღნიშნა: ,,არის აქ ვინმე, ვისაც კიდევ ეეჭვება, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები არის ადგილი, სადაც ყველაფერი შესაძლებელია? არის აქ პიროვნება, რომელსაც ეჭვი შეაქვს იმაში, რომ დღეს კიდევ ცოცხლობს ჩვენი ქვეყნის დამაარსებლების იდეალები და კითხვის ქვეშ აყენებს დემოკრატიის ძალას? _ დღეს ყველა ამ კითხვას პასუხი გაეცა”.
მიუხედავად ობამას პოპულარობისა, რაც განპირობებული იყო ამერიკის სენატში მისი წარმატებული მუშაობით და ერაყის ომის გამო ბუშის ადმინისტრაციის მკვეთრი კრიტიკით, 2008 წლის ამერიკის საპრეზიდენტო კამპანიაში ჩართვისას ექსპერტების პროგნოზები უფრო რესპუბლიკელების კანდიდატის, სენატორ ჯონ მაკკეინის სასარგებლოდ იხრებოდა.
მიუხედავად ობამას პოპულარობისა, რაც განპირობებული იყო ამერიკის სენატში მისი წარმატებული მუშაობით და ერაყის ომის გამო ბუშის ადმინისტრაციის მკვეთრი კრიტიკით, 2008 წლის ამერიკის საპრეზიდენტო კამპანიაში ჩართვისას ექსპერტების პროგნოზები უფრო რესპუბლიკელების კანდიდატის, სენატორ ჯონ მაკკეინის სასარგებლოდ იხრებოდა.
ობამას მიერ წარმოებულმა საუცხოო წინასაარჩევნო კამპანიამ, ამერიკელი ამომრჩევლისთვის მისი კამპანიის მთავარი მესიჯის _ `Change~ (ცვლილება) წინ წამოწევამ, მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი მის გამარჯვებას.
ბარაკ ობამას დამაჯერებელ გამარჯვებას საფუძველი ჩაუყარა ბუშის ადმინისტრაციის რეკორდულ ზღვარს მიღწეულმა არაპოპულარობამ, რომლისგან თავის დაღწევას უშედეგოდ ცდილობდა ჯონ მაკკეინი. ბუშის ადმინისტრაციის მიერ წამოწყებულმა წარუმატებელმა ომის კამპანიებმა ერაყსა და ავღანეთში, ამერიკულ საზოგადოებაში ჯანმრთელობის სისტემის გაუმჯობესების მოთხოვნამ და სოციალური საკითხების გაუარესებამ, კიდევ უფრო გააძლიერა ობამას პოზიციები 4 ნოემბრის საპრეზიდენტო არჩევნებში.
ყველაფერ ამას თან დაერთო შეერთებული შტატების ისტორიაში უმძიმესი ფინანსური კრიზისი, რამაც რესპუბლიკელების მმართველობას წერტილი დაუსვა.
ამერიკის შეერთებული შტატების ახალი პრეზიდენტი 2009 წლის 20 იანვარს შეუდგება თავის საქმიანობას. აღსანიშნავია, რომ ამ ქვეყნის ისტორიაში აბრაამ ლინკოლნისა და ფრანკლინ რუზველტის შემდგომ ძნელად თუ მოინახება პრეზიდენტი, რომელიც როგორც საშინაო, ასევე საგარეო სფეროში ისეთი ურთულესი ამოცანების წინაშე დგას, როგორც ბარაკ ობამა.
ეს არის ფინანსური კრიზისი, რომელმაც შეერთებული შტატების ეკონომიკას მძლავრი დარტყმა მიაყენა, ჯამრთელობისა და განათლების სისტემის რეორგანიზაციის აუცილებლობა და არალეგალი ემიგრანტების საკითხი, რასაც შტატებში დიდი ყურადღება ეთმობა.
საგარეო პოლიტიკას რაც შეეხება, აქ მნიშვნელოვან პრობლემებს ერაყის ომი, ახლოაღმოსავლეთის, ავღანეთის, ირანის, კრიზისი და რუსეთის ავტორიტარული რეჟიმის ამბიციების მომძლავრება წარმოადგენს.
რა მოლოდინი უნდა გვქონდეს ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგის და როგორი იქნება თეთრი სახლის ახალი ადმინისტრაციის პოლიტიკა ჩვენი ქვეყნის მიმართ. ეს არის კითხვები, რომელიც ქართულ საზოგადოებაში აქტუალურია.
ბარაკ ობამა შეეცდება აქტიური ნაბიჯები გადადგას ამერიკის შეერთებული შტატების ფინანსური კრიზისიდან გამოყვანისთვის. საგარეო პოლიტიკაში მისი ადმინისტრაციის ნაბიჯები კი მიმართული იქნება ბუშის ადმინისტრაციის მიერ დაშვებული შეცდომების გამოსწორებისკენ, რაც აშშ-ის მკვეთრად დაცემული საგარეო ავტორიტეტის ამაღლებას გულისხმობს. ჩვენი ქვეყნისთვის, რომელიც კავკასიის რეგიონში ამერიკის შეერთებული შტატების ერთგული მოკავშირეა, აშშ-ის საგარეო ზეგავლენის აღდგენა სასიცოცხლო მნიშვნელობისაა.
შეერთებული შტატების საგარეო სიძლიერე ისტორიულად ეყრდნობოდა ამერიკისა და ევროპის წამყვანი ქვეყნების მყარ ალიანსს. ამის უგულებელყოფა ბუშის ადმინისტრაციის დამსახურებაა. სწორედ მისი ადმინისტრაციის მიერ, 2003 წელს, ერაყის ომის დაწყების წინ წამოწეულმა სლოგანმა `პუნისჰ ტჰე Fრანცე, იგნორე Gერმანყ ანდ ფორგივე ღუსსია~ (`დასაჯე საფრანგეთი, იგნორირება გაუკეთე გერმანიას და შეუნდე რუსეთს~), რომელიც ევროპაში ამერიკის ძველი მოკავშირეების _ გერმანიისა და საფრანგეთის წინააღმდეგ იყო მიმართული, ხელი შეუწყო მსოფლიო პოლიტიკაში შეერთებული შტატების ავტორიტეტის მკვეთრ შესუსტებას.
საგარეო ზეგავლენის შესუსტებამ კი, თავის მხრივ, გამოიწვია აშშ-ს მუდმივი კონტრაგენტი სახელმწიფოების გააქტიურება. 2008 წლის აგვისტოს მოვლენების დროს რუსეთის ბარბაროსული ქმედება საქართველოში სწორედ შეერთებული შტატების საგარეო როლის სისუსტის გამოხატულებაა.
ბუშის ადმინისტრაციისგან განსხვავებით, ობამას ადმინისტრაციის მოქმედება იქნება კოორდინირებული ევროპის წამყვან ქვეყნებთან, რაც რუსეთისთვის მეტად არასასურველ პროცესს გულისხმობს. ცხადია, ობამა არ აპირებს გადაუხვიოს ბუშის ადმინისტრაციის გეგმებს აღმოსავლეთ ევროპაში, კერძოდ, პოლონეთში შეერთებული შტატების რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის ელემენტების განთავსებას, რასაც რუსეთი საკუთარი უსაფრთხოების საზიანოდ განიხილავს.
რუსეთი იძულებული იქნება ანგარიში გაუწიოს აშშ-სა და ევროპის ერთიან პოზიციას; წინააღმდეგ შემთხვევაში, მას სრულ იზოლაციაში მოქცევის რისკი უჩნდება, რაც ამ ქვეყნის ავტორიტარული რეჟიმისთვის დამღუპველი იქნება. აქედან გამომდინარე, რუსეთის საინფორმაციო სივრცეში მაკკეინის დამარცხებით გამოხატული სიხარული ისეთივე `სიმართლეა~, როგორიც რუსული მედიის საუბარი რუსეთში პუტინის `დემოკრატიულ~ სახელმწიფოს მშენებლობაზე.
აშშ-ის ახლი პრეზიდენტისთვის საქართველო ამიერკავკასიის რეგიონში შეერთებული შტატების მთავარ მოკავშირედ რჩება. ობამამ ეს თავისი წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ხაზგასმით აღნიშნა. ეს გულისხმობს აშშ-ის ძალისხმევას, რომელიც მიმართული იქნება ამიერკავკასიაში დაკარგული პოზიციების დაბრუნებისკენ. ამასთან, შტატები შეეცდება საქართველოს ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში გაერთიანების პროცესს შეუწყოს ხელი.
ბუშის ადმინისტრაციისგან განსხვავებით, რომელიც სააკაშვილის ხელისუფლებას თავის ერთ-ერთ `წარმატებულ~ პროექტად განიხილავდა და საქართველოს დღევანდელ ხელისუფლებას ბევრ შეცდომას პატიობდა, ობამას ადმინისტრაცია შეეცდება გაატაროს განსხვავებული პარტნიორული პოლიტიკა საქართველოს მიმართ. ეს არ იქნება ბუშის ადმინისტრაციის მიერ პრაქტიციზირებული ერთი კონკრეტული პოლიტიკური ძალის მხარდამჭერი პოლიტიკა. ეს პოლიტიკა საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების _ პარლამენტის, სასამართლო დამოუკიდებლობის, სიტყვის თავისუფლებისა და სამოქალაქო საზოგადოების მხარდაჭერისკენ იქნება მიმართული.
ამ მოსაზრებას საფუძველს უმაგრებს არა მარტო ამერიკის შეერთებული შტატების დემოკრატიული პარტიის განსაკუთრებული მგრძნობელობა და ტრადიციული ზრუნვა მსოფლიოში დემოკრატიული ინსტიტუტების გაძლიერებისკენ, არამედ ის ფაქტიც, რომ აშშ-ის ახალ ადმინისტრაციას ამიერკავკასიაში საქართველოს სახით სჭირდება სტაბილური, ძლიერი მოკავშირე. სტაბილურობის მიღწევა კი დემოკრატიული რეფორმების წარმატების გარეშე შეუძლებელია.
Posts
No comments:
Post a Comment