პოლიტიკა დაცვის გარეშე- პოლონური პრესა ახალგორის ინციდენტზე

მიხეილ სააკაშვილსა და პოლონეთის პრეზიდენტ ლეხ კაჩინსკის, ახალგორის რუსულ საგუშაგოსთან ცეცხლი გაუხსნეს. მაღალტირაჟიანი პოლონური გაზეთი _ `გაზეტა ვიბორჯა~ ახალგორის ინციდენტთან დაკავშირებით ინფორმაციას თავის წყაროზე დაყრდნობით (რომელიც, სავარაუდოდ, ქვეყნის პრეზიდენტის დაცვის წარმომადგენელია) ავრცელებს.
”გაზეტა ვიბორჯა”
თარგმნა მაგდა ნოვაკოვსკამ

”იმის შესახებ, რომ პრეზიდენტი კვირას თბილისში მიდიოდა, ჩვენ მხოლოდ პარასკევს, 21 ნოემბერს, 13.44 საათზე გავიგეთ. იმის დრო, რომ ჩვენი ოფიცრები საქართველოში გზატკეცილის შემოწმების მიზნით ჩასულიყვნენ, აღარ გვქონდა. ეს ჩვენი მოვალეობაა, როდესაც პრეზიდენტი ან პრემიერ-მინისტრი სადმე გამგზავრებას აპირებს.

გადმოგვცეს წუთებში გაწერილი ვიზიტის გეგმა, რომლის მიხედვით პრეზიდენტი კაჩინსკი უნდა ჩაფრენილიყო თბილისში, აეროპორტიდან წასულიყო მიხეილ სააკაშვილის რეზიდენციაში და იქედან ოპერაში, მერე ისევ რეზიდენციაში და იქედან აეროპორტში. პრეზიდენტის თბილისის გარეთ გამგზავრება არ იგეგმებოდა.
გეგმის შეცვლის შესახებ ჩვენ მაშინ გავიგეთ, როცა პრეზიდენტის რეზიდენციასთან, პრეზიდენტი სააკაშვილი პრეზიდენტ კაჩინსკის მანქანაში ჩაუჯდა და ლტოლვილთა დასახლებაში, მეტეხში გაემგზავრნენ. ალბათ, პრეზიდენტმა კაჩინსკიმ ვიზიტის გეგმის შეცვლის შესახებ გადაწყვეტილება პრეზიდენტის რეზიდენციასთან მიიღო.
ამ გადაწყვეტილების შესახებ ჩვენთან კონსულტაცია წინასწარ არავის გაუმართავს _ არ ვიცოდით, სად მიდიოდა პრეზიდენტი კაჩინსკი, რა მარშუტით, რა მდგომარეობა იყო გზაში, იქ, სადაც მივდიოდით.

სიტუაცია დინამიურად ვითარდებოდა _ უნდა ჩავსულიყავით ერთ სოფელში, მაგრამ საბოლოო ჯამში სხვა სოფელში ჩავედით. სოფელ მეტეხში მგზავრობის დროს მარშრუტი მეორედ შეიცვალა _ პრეზიდენტებმა ახალგორში წასვლის გადაწყვეტილება მიიღეს. ეს ტერიტორია რუსული ოკუპაციის ქვეშ რჩება, ამიტომ იქ რუსული საგუშაგოებია.

ქართულ დაცვას მარშრუტი აბსოლუტურად მოუმზადებელი ჰქონდა. გზაში სამჯერ შეჩერდა კორტეჟი, რადგან გზას ცხოველები ბლოკავდნენ. ეს დაუშვებელია.
დაუშვებელი იყო ისიც, რომ ჟურნალისტების მანქანა პრეზიდენტების მანქანაზე წინ წავიდა. სხვათა შორის, ისიც სკანდალურია, რომ პოლონეთისა და საქართველოს პრეზიდენტები ერთი მანქანით მგზავრობდნენ, ეს უსაფრთხოების ნორმების დარღვევაა. გარდა ამისა, მანქანაში არ იმყოფებოდა ქართული დაცვის ოფიცერი. ახალგორის საგუშაგოსთან ადგილობრივმა ჟურნალისტებმა მიგვასწრეს. შტატივები და კამერები მომზადებული ჰქონდათ; მათ ჩვენზე ადრე იცოდნენ, რომ პოლონეთისა და საქართველოს პრეზიდენტები იქ უნდა ჩასულიყვნენ.

კორტეჟი საგუშაგოსთან გაჩერდა. ავტომატური იარაღიდან სამი გასროლა მაშინ გაისმა, როცა ორივე პრეზიდენტი მანქანიდან გადმოვიდა.
”ვერ გეტყვით, რომელი მხრიდან ისროლეს: რუსული პოსტიდან, როგორც პრეზიდენტი კაჩინსკი ამბობს, თუ... - გვეუბნება ჩვენი წყარო. - სროლის ხმა მინიმუმ 300 მეტრის მოშორებიდან ისმოდა, ამიტომ მიმართულების გარკვევა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. არც იმის თქმა შემიძლია, რა იარაღიდან ისროდნენ. არ ვიცი, ჰაერში ისროდნენ თუ არა, ტყვიის კვალი არც ერთ მანქანაზე არ ჩანს. სროლა ნამდვილად 5-7 წუთს გრძელდებოდა, როგორც წავიკითხე პრეზიდენტ სააკაშვილის განცხადებაში.

საზღვარგარეთ ყოფნის დროს ჩვენი პრეზიდენტის დაცვაზე მასპინძელი მხარეა პასუხისმგებელი. ჩვენ არაფერს ვწყვეტთ. ამ შემთხვევაშიც არაფრის გაკეთების საშუალება არ გვქონდა. ქართული დაცვის ბრალია, რომ ასეთი სიტუაცია შეიქმნა. პოლიტიკა უსაფრთხოებაზე უფრო ძლიერი აღმოჩნდა”, - ამბობს ”გაზეტა ვიბორჯას” წყარო.

კახა ლომაია: ორივე პრეზიდენტი თანაბარი რისკის ქვეშ იმყოფებოდა

საქართველოს უშიშროების საბჭოს მდივნის, კახა ლომაიას შეფასება:
ლელა დუმბაძე/ბათუმელები

- ეს არის ადგილი, სადაც თითქმის ყოველდღიურად ჩადიან ევროპელი დამკვირვებლები, სოფელ ოზისში უამრავი უცხოელი სტუმარია ნამყოფი. ეს ჩვეულებრივი მარშრუტია, როგორც ჩვენი სამართალდამცავებისთვის და ოფიციალური პირებისთვის, ასევე საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლებისთვის. იყო თუ არა ეს პროტოკოლით გათვალისწინებული, ინფორმაცია არ მაქვს.
- პოლონურ პრესაში წერია, რომ მარშრუტი მოულოდნელად იცვლებოდა, რის თაობაზეც დაცვის სამსახური ინფორმირებული არ იყო. რატომ ხდებოდა ასე?
- იმ ადგილებიდან, სადაც ოკუპანტები დგანან, გზატკეცილამდე რამდენიმე მეტრია. ქვეყანაში, რომლის ტერიტორიები ოკუპირებულია, ასპროცენტიან უსაფრთხოებაზე ვერ ისაუბრებ. როცა 13 აგვისტოს გორში მივდიოდი, ჩემთან ერთად თავისი ინიციატივით წამოვიდნენ ესტონეთის ელჩი და რამდენიმე საზოგადო მოღვაწე, რომლებსაც რისკის ესმოდათ, მაგრამ ეს სოლიდარობის ერთ-ერთი ჟესტი იყო. სწორედ კაჩინსკის ინიციატივა გახლდათ, რომ ენახა ის ბლოკ-საგუშაგოები, რომლების გახსნითაც ექვსპუნქტიანი შეთანხმება უხეშად დაირღვა. გვესმის, რომ დაცვა საქართველოს პრეზიდენტის იყო და ორივე პრეზიდენტი თანაბარი რისკის ქვეშ იმყოფებოდა.
- უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, დაუშვებელი იყო ორივე პრეზიდენტის ერთი ავტომანქანით გადაადგილება, რატომ დაირღვა ეს წესები?
- ეს მათი სურვილი იყო, რაც აკრძალული არ არის. პრეზიდენტს მანქანაში ხშირად უზის სხვადასხვა სახელმწიფოს წარმომადგენელი. როცა თავად ჩადის სტუმრად, იქაც არის ასეთი შემთხვევა. ამაში გასაკვირი არაფერია.
- მედიაში ახალგორის ინციდენტი, როგორც დადგმული სცენარი, ისე შეფასდა. როგორ ფიქრობთ, რატომ?
- არ ვიცნობ ამ შეფასებებს. რუსეთის პოზიცია კი საინტერესო იყო. პირველ დღეს განაცხადეს, რომ არავითარი სროლა არ ყოფილა, შემდეგ _ სროლა იყო, მაგრამ ჩვენი მხრიდან არაო და მხოლოდ დღეს აღიარეს, რომ მარიონეტული რეჟიმის წარმომადგენლები ისროდნენ.
- ევროკავშირის დამკვირვებლები თუ იმყოფებოდნენ ინციდენტის ადგილზე?

- რამდენადაც ვიცი, ისინი იქ არ იმყოფებოდნენ, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ რამდენიმე დღეში სადამკვირვებლო მისია გააკეთებს განცხადებას მათ ხელთ არსებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით. ისინი კარგად იცნობენ ამ ადგილებს და ყოველდღიურ ინფორმაციას ფლობენ.

პრეზიდენტების სახიფათო ”ექსკურსია”

პოლიტოლოგ პაატა ზაქარეიშვილის შეფასება:
ლელა დუმბაძე/ბათუმელები

- ბატონო პაატა, რა ინფორმაციას ფლობთ ახალგორის ინციდენტთან დაკავშირებით?

- პირველ რიგში, პასუხი უნდა გაეცეს კითხვას, თუ როგორ მოხვდა ორი ქვეყნის პრეზიდენტი სარისკო ზონაში. როგორც წესი, მარშრუტის ადგილზე უსაფრთხოების სამსახურები უნდა მუშაობდნენ. პასუხისგებაში არიან მისაცემი კაჩინსკისა და სააკაშვილის უსაფრთხოების სამსახურის უფროსები, რომლებმაც ასეთ ვითარებაში ჩააგდეს მათი დაცვის ობიექტები. მით უმეტეს, ლეხ კაჩინსკი არის ნატოს და ევროკავშირის წევრი ქვეყნის პრეზიდენტი და ასეთ უაზრო გაუგებრობაში არ უნდა მოხვედრილიყო.
- როგორ ფიქრობთ, პროტოკოლით არ იყო ეს მარშრუტი გათვალისწინებული?
- შეიძლება შეხვედრების გეგმას სტუმარი არ იცნობდეს, მაგრამ მარშრუტზე მასპინძლისა და სტუმრის უსაფრთხოების სამსახურები თანხმდებიან. სწორედ ამაშია პრობლემა: როგორ მოხვდა ეს ხალხი გამშვებ პუნქტზე, სადაც რუსები დგანან და დაფრთხობის თუ რაღაც ნიშნით ისვრიან... თუმცა, ესეც საკითხავია, ვინ გაისროლა, მაგრამ, ალბათ, რუსებმა. ასევე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ეს ტერიტორია არის ევროკავშირის დამკვირვებლების მეთვალყურეობის ქვეშ. გამოძიება მათ უნდა ჩაატარონ.
- ეს ფაქტი კონფლიქტურმა მხარემ უკვე შეაფასა, როგორც პროვოკაცია.
- მტკიცებულებით ფორმაში საუბარი ძნელია. გამორიცხული არაა, რომ სააკაშვილმა ბოლო მომენტში მოინდომა კაჩინსკისთვის ეჩვენებინა რუსული ბლოკ-საგუშაგოები. ეს მოულოდნელად მოხდებოდა, რუსები არ იქნებოდნენ გაფრთხილებული, ალბათ, შეეშინდათ და ჰაერში გაისროლეს. ყველასათვის ცნობილია, სად დგანან რუსები უკანონოდ. ამიტომ იქ მისვლა იმას გამოიწვევდა, რაც მოხდა. კაჩინსკი მიიყვანეს ექსკურსიაზე და აჩვენეს, სად დგანან რუსები. ალბათ, დაძაბულობის შექმნაზე იყო გათვლილი, მაგრამ არა სროლებზე.
- პოლონურმა მედიამ, ეს ფაქტი, როგორც დადგმული სცენარი, ისე შეაფასა. ხომ არ გაამწვავებს ეს საქართველო-ევროპის ურთიერთობებს?
- ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. ქართველების მიერაა დადგმული თუ არა ეს სცენარი, ნებისმიერ შემთხვევაში, საქართველოს იმიჯზე უარყოფითად აისახება. ფაქტი მოხდა საქართველოს გზატკეცილზე, სადაც მსოფლიო მნიშვნელობის ტვირთები გადის. ძალიან ბევრი სადაზღვევო ფირმა, რომლებიც ამ ტვირთებს აზღვევენ, მომსახურებას გააძვირებენ ან ტვირთების დიდი ნაწილი საქართველოს გვერდს აუვლის. ამ უგუნური ქცევით, საქართველო გახდა სახელმწიფო, რომლის ნდობა არ შეიძლება. პოლონელი ჟურნალისტები ამ ფაქტზე უფრო მკაფიოდ იმიტომ საუბრობენ, რომ მათ აქვთ ინფორმაცია თავიანთი ხელისუფლებისგან.
- როგორ ფიქრობთ, რატომ არ დასვეს ეს კითხვები ჟურნალისტებმა პრესკონფერენციაზე, რომელიც ინციდენტის შემდეგ პრეზიდენტებმა გამართეს?
- პოლონელ ჟურნალისტებს ეყოთ იმის გამბედაობა, რომ ეკითხათ კაჩინსკისთვის, რითი ამტკიცებთ, რომ რუსებმა ისროლესო. მაგრამ ქართველ ჟურნალისტებს არ ეყოთ ვაჟკაცობა, ეს სააკაშვილისთვისაც ეკითხათ. ის, რომ თავდასხმის მომენტში იქ იმყოფებოდნენ ჟურნალისტები და არა ევროპელი დამკვირვებლები, კიდევ უფრო ამყარებს იმის ეჭვს, რომ ინციდენტი დადგმულია.

ეროსი კიწმარიშვილი: “ამათგან დაკავებას არ გამოვრიცხავ”

საქართველოს ყოფილი ელჩი რუსეთში, “რუსთავის 2”-ის ყოფილი მეპატრონე, ეროსი კიწმარიშვილი საპარლამენტო კომისიის წინაშე გუშინ წარდგა. კიწმარიშვილზე გაბრაზებულმა დეპუტატებმა მის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა მოითხოვეს. ბლიც-ინტერვიუ ეროსი კიწმარიშვილთან.

ემზარ დიასამიძე/ბათუმელები

- ბატონო ეროსი, საპარლამენტო კომისიის თავმჯდომარემ თქვენს წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა მოითხოვა. რას ფიქრობთ, ხომ არ დაგაკავებენ და ასეთ შემთხვევაში რა ალიბების დადება შეგიძლიათ?
- ამათგან არაფერია გამორიცხული. როცა ამ ქვეყანაში განსხვავებული აზრი გაქვს და საჯაროდ აფიქსირებ შენს პოზიციას, უკვე რისკის ქვეშ ხარ. ამაღამ შეგროვდებიან და გამთენიისას გავიგებთ, რა დასკვნებს გააკეთებენ.
- თქვენ განაცხადეთ, რომ იცოდით საქართველოს მთავრობის გეგმები, აფხაზეთში კონფლიქტის დაწყებაზე. ხომ არ ფიქრობთ, რომ აგვისტოს მოვლენებამდე ამ ინფორმაციის გამჟღავნებით, მეტი შანსი იქნებოდა კონფლიქტის შესაჩერებლად?
- არა. საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან ომთან და სირთულეებთან დაკავშირებით საფრთხეები, ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში, ყოველკვირეულად გვქონდა; ყოველ კვირას ამის გამჟღავნება არაფერს მოგვიტანდა. ეს იქნებოდა ერთჯერადი მოხმარების თემა. ამ თემაზე მე პიარი არ მჭირდებოდა. სხვათა შორის, ორ-სამჯერ მოვახერხე სააკაშვილისთვის ჩემი აზრის მიწოდება. სამწუხაროდ, აღარ დარჩა ადამიანი, ვინც სააკაშვილს სიმართლეს ეტყვის და ეს აღარც თავად სურს.
- ახლა რატომ დაიწყეთ ლაპარაკი?
- მე სააკაშვილთან და მის გარემოცვასთან ბოლომდე თავდაუსხმელობის რეჟიმს ვინარჩუნებდი. მიუხედავად იმისა, რომ გაბრაზებისთვის ბევრი მიზეზი მქონდა, ვთვლიდი, რომ ეს იყო ჩემი პირადი წყენა. ხელისუფლებამ საქართველო იმ მდგომარეობამდე მიიყვანა, რაც რუსეთს არ დაესიზმრებოდა. საქართველოს ტერიტორიის დიდი ნაწილი ხელისუფლებამ დაკარგა. ახლა უფლება აღარ მაქვს, ხელისუფლების ეს ქმედება ურეაქციოდ დავტოვო. საქართველოს მოსახლეობას უფლება აქვს სიმართლე იცოდეს. იცოდეს, როგორ გააგრძელოს თანაარსებობა ამ ხელისუფლების პირობებში ან ამ ხელისუფლების გარეშე.
- რა შანსი არსებობდა კონფლიქტის შესაჩერებლად?
- ზუსტად ამაზე მინდოდა საპარლამენტო კომისიაზე საუბარი. საომარი ესკალაციის თავიდან აცილების შანსი გვქონდა; ქართულ-რუსული ურთიერთობის წარმატებით განვითარების კარგი პირობები იყო. ამაში დარწმუნებული ვარ და ამ აზრს საქართველოსა და რუსეთში ბევრი იზიარებს. დასავლეთისთვის საქართველო-რუსეთის კონფრონტაცია აბსოლუტურად მიუღებელია. იმ სცენარს, რომელიც აგვისტოში განვითარდა, როგორც კატასტროფას, ისე აფასებენ. რუსეთის ქმედებას გამართლება არა აქვს, მაგრამ ომის დასაწყებად პირველი ნაბიჯის გადადგმა მართლაც კატასტროფა იყო.
- თქვენ ამერიკაც ახსენეთ…
- არც ამერიკას აწყობდა ეს კონფლიქტი. ამერიკა ოთხი წელი ცდილობდა ჩვენი თავგახურებული ლიდერების გადარწმუნებას, რომ ასეთი ნაბიჯი სიკეთეს არ მოგვიტანდა. ჩვენი სახელმწიფოს მთავარმა იდეოლოგმა, გიგა ბოკერიამ დღეს ბრძანა, რომ, თურმე, ისინი ამერიკას ბოლომდე არ უსმენენ, თურმე, სუვერენული სახელმწიფოს ლიდერები არიან. ივლისში კი, ისინი აცხადებდნენ, რომ კონდოლიზა რაისისგან მხარდაჭერა მიიღეს. ამის შესახებ ბოკერიასგანაც მომისმენია. ამ თემაზე ვაშინგტონშიც მქონდა საუბარი _ საკმაოდ მაღალი დიპლომატებისგან მხარდაჭერაზე კატეგორიული უარი მივიღე.
_ უკვე გადანაშაულებენ, რომ თქვენ რუსული პოლიტიკის პოზიციას მუახლოვდით. ამაზე რას იტყვით?
_ კომისიაზე ჩემი გამოსვლა მათ მიერ დადგმული სპექტაკლი იყო, რომელსაც ამდენი კვირის განმავლობაში ამზადებდნენ. იქ განსხვავებული აზრი არ ყოფილა. ქვეყანამ დაიწყო და წააგო ომი, გადაიჩეხა უფსკრულში და ამ პირობებში საუბარია იმაზე, რომ ვიღაცა რუსეთის აგენტია. რუსეთის სპეცსამსახურებზე ის ადამიანები მუშაობდნენ, ვინც ომის დაწყების გადაწყვეტილება მიიღო. ამათ ყველაფერი გააკეთეს იმისათვის, რომ რუსეთის სპეცსამსახურების დაგეგმილი ოპერაციები ჩატარებულიყო.
_ თქვენს პოლიტიკურ გეგმებზე რას იტყვით?
_ რომელიმე პოლიტიკურ ორგანიზაციაში გაწევრიანებას ჯერ არ ვაპირებ. ჩემი პოზიცია მარტივია. თუ საჭირო იქნება, რომელიმე მათგანში გავწევრიანდები. ჯერჯერობით `ფონდი 2002-ის~ პრეზიდენტი ვარ. მინდა თავისუფალი მედიის გაძლიერებას ხელი შევუწყო.
_ გივი თარგამაძემ სხდომაზე შეურაცხყოფა მოგაყენათ. შემდეგ თქვა, რომ თქვენ მას გარეწარი უწოდეთ. ეს თქვენთვის გარკვეულ საფრთხეს ხომ არ შეიცავს?
_ თარგამაძის, გოგორიშვილის, გაბაშვილის მიმართ არანაირი ემოცია არ მაქვს. ისინი იმაზე მუშაობენ, პატრონი როგორ დაინახავს.

ნარკოტიკზე დაკავებული დეპუტატი გაათავისუფლეს - გაუხმაურებელი სპეცოპერაცია

ბათუმის საკრებულოს ყოფილი თავმჯდომარე, სოდ-მა დიდი რაოდენობით ნარკოტიკების შეძენა-შენახვის ფაქტზე დააკავა. თუმცა, დაკავებიდან სამ დღეში სასამართლომ ბადრი ქაჯაია გაათავისუფლა.
ემზარ დიასამიძე
ნათია როყვა

20 ნოემბერს, ბათუმში, გორგილაძისა (ყოფილი ერას) და ვაჟა-ფშაველას ქუჩების კვეთაში, სპეციალურმა ოპერატიულმა დეპარტამენტმა ბათუმის საკრებულოს ყოფილი თავმჯდომარე, ბადრი ქაჯაია დააკავა. დაკავებულს 0,108 გრამი ჰეროინი აღმოაჩნდა. თვითმხილველების განცხადებით, ქაჯაია სპეცოპერაციის დროს სასტიკად სცემეს.

23 ნოემბერს, ბათუმის საქალაქო სასამართლომ ბადრი ქაჯაიას 260-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა. სასამართლო გადაწყვეტილებაში წერია: “ბადრი ქაჯაიამ გამოძიებით დაუდგენელ დროსა და ვითარებაში, გამოძიებით დაუდგენელი პირისაგან, პირადი მოხმარების მიზნით შეიძინა სამ ე.წ. `ჩეკად~ დაფასოებული ნარკოტიკული საშუალება “ჰეროინი” - 0,108 გრამის ოდენობით და უკანონოდ შეინახა შარვლის ჯიბეში. გამომძიებელმა ლევან გოგმაჩაძემ, პროკურორ მიქაილ ქობულაძის თანხმობით, შუამდგომლობით მიმართა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ბრალდებულ ბადრი ქაჯაიას მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით დაპატიმრების გამოყენების შესახებ.

თუმცა სასამართლო სხდომაზე პროკურორმა და გამომძიებელმა მხარი არ დაუჭირეს სასამართლოში მათ მიერ წარდგენილ შუამდგომლობას, კერძოდ, მოითხოვეს ბრალდებულ ქაჯაიას მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით გირაოს 2000 (ორი ათასი) ლარის ოდენობით შეფარდება”.

ბათუმის საკრებულოს წევრის, დავით რობაქიძის განცხადებით, ქაჯაიას დაკავება და გათავისუფლება საკრებულოს უმრავლესობის წევრების დასაშინებლად მოხდა: `ეს არის ქართული სპეცსამსახურების მიერ საკრებულოს წევრების დაშინების კიდევ ერთი მცდელობა. საქმე დიდი ხნის წინ, საკრებულოს უმრავლესობის ფრაქციის თავმჯდომარის, ნოდარ დუმბაძის წინააღმდეგაც აღიძრა, რომელიც დღესაც არ დაუხურავთ. შესასძლოა, ქაჯაიას საქმეც ასე გაიწელოს”.

ქაჯაიას დაკავების ერთ-ერთი თვითმხილველი, “ახალი მემარჯვენეების” აჭარის რეგიონული ორგანიზაციის ხელმძღვანელი თენგიზ კახიძე: `ქაჯაია ასფალტზე დააგდეს, სასტიკად სცემეს, მერე ცოცხალ-მკვდარი აიღეს და მანქანაში ჩაასვენეს. შემთხვევის ადგილზე ტელეჟურნალისტებიც გამოჩნდნენ. სოდ-ის თანამშრომლებმა ტელეკამერის დანახვაზე ქაჯაიას სასწრაფოდ მოწმინდეს გასისხლიანებული სახე, თუმცა ოპერატორს კადრების გადაღების საშუალება ამის შემდეგაც არ მისცეს”.

ქაჯაიას დაკავების ფაქტით სახალხო დამცველის ოფისიც დაინტერესდა. აჭარაში ომბუდსმენის რწმუნებულის, გიორგი ჩარკვიანის განცხადებით, მან დაკავებულის მონახულება წინასწარი დაკავების იზოლატორში სცადა, მაგრამ ეჭვმიტანილმა მასთან შეხვედრაზე უარი განაცხადა. “რაც შეეხება მის წინააღმდეგ ძალის გამოყენების ფაქტს, ეს აშკარაა. იზოლატორის სარეგისტრაციო ჟურნალში აღნიშნულია, რომ დაკავებულს სახის არეში აღენიშნებოდა დაჟეჟილობები, რაზეც თავად დაკავებული განმარტავს, რომ ეს დაზიანებები დაკავებისას თავად მიიღო. ჩვენთვის ცნობილია, რომ იზოლატორში ქაჯაიასთან რამდენჯერმე სასწრაფო დახმარების მანქანაც იყო გამოძახებული”.

ქაჯაიას დაკავების ფაქტს “ბათუმელების” ჟურნალისტი ნათია როყვაც შეესწრო. სოდ-ის თანამშრომლებმა ჟურნალისტს ფოტოაპარატი წაართვეს და კადრები გაუნადგურეს: “ერას ქუჩაზე ბევრი ნიღბიანი შევნიშნე თუ არა, ფოტოების გადაღება დავიწყე. როგორც კი დამინახეს, რამდენიმე სპეცრაზმელი მოვიდა და ფოტოაპარატი ხელიდან ძალით გამომართვა. სპეცოპერაციის ამსახველი ფოტოების წაშლის შემდეგ აპარატი დამიბრუნეს და გამაფრთხილეს, რომ ფოტო აღარ გადამეღო. კიდევ ერთი ფოტოს გადაღება მოვახერხე და იქვე ბანკის შენობაში შევედი. სოდ-ის თანამშრომელი შენობაშიც შემომყვა, ფოტოაპარატს მთხოვდა, მაგრამ ძალით წართმევა აღარ უცდია”.

ჟურნალისტისთვის სპეცოპერაციის ამსახველი მასალის წართმევის შესახებ არაფერი იცოდა აჭარის სოდ-ის ხელმძღვანელმა. ყოველ შემთხვევაში, გოგიტა კახიძემ `ბათუმელებს~ ასეთი განმარტება მისცა.

ბადრი ქაჯაიას 25 ნოემბერს ქორწილი ჰქონდა დანიშნული, რომელიც გუშინ შედგა კიდეც. ბათუმის საკრებულოს დეპუტატი სასამართლომ 23 ნოემბერს გირაოს საფუძველზე გაათავისუფლა.

ევროპა-საქართველოს სავიზო რეჟიმი

ევროსაბჭო საქართველოსთვის სავიზო რეჟიმის გამარტივებას არ ჩქარობს _ ამას ბრიუსელში ევროკავშირის ოფიციალური წყაროებიც ადასტურებენ. ევროპაში რუსეთთან დამთბარი ურთიერთობის პარალელურად, საქართველოს მიმართ შენიშვნებმა და რეკომენდაციებმა იმატა, ამიტომ ნაკლებად მოსალოდნელია, რომ საქართველომ ევროპისგან გამარტივებული სავიზო რეჟიმი მიიღოს.

ნანა კვაჭაძე/ბათუმელები

როდის მიიღებს საქართველო გამარტივებულ სავიზო რეჟიმს ევროპასთან? ამ კითხვაზე ბრიუსელში ევროკრატებს ერთმნიშვნელოვანი პასუხი არ აქვთ.
სამხრეთკავკასიელ ჟურნალისტებთან შეხვედრისას ბრიუსელში, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის დირექტორმა, მარკუს კორნარომ განაცხადა, რომ საქართველოსთან გამარტივებულ სავიზო რეჟიმზე საუბარი, ჯერჯერობით, არ მიმდინარეობს.

ქართველი ჟურნალისტების შეკითხვაზე, ევროპის გულგრილი დამოკიდებულება ხომ არ გამოიწვევს იმედგაცრუებას ქართველ ხალხში, მარკუს კორნარომ უპასუხა, რომ ასე არ ფიქრობს და აღნიშნა, რომ რუსეთის საქართველოს მიმართ განხორციელებულ აგრესიაზე ევროპის პასუხი იყო ძალიან სწრაფი და ერთსულოვანი, ისე როგორც არასდროს.

ევროსაბჭოს გენერალური მდივნის, ხავიერ სოლანას პრეს-სპიკერმა, ქრისტინა გალაკმა ქართველ ჟურნალისტებთან საუბრისას აღნიშნა, რომ გამარტივებულ სავიზო რეჟიმზე საუბარი მალე დაიწყება და მისი წარმატებით დასრულების შემდეგ, საქართველოს მოქალაქეებისთვის სავიზო რეჟიმი გამარტივდება. სავარაუდოდ, გამარტივებული სავიზო რეჟიმის შეღავათები შეეხება სტუდენტებს, მეცნიერებს, ჟურნალისტებს, იმ ადამიანებს, რომლებიც ხშირად მოგზაურობენ ევროპაში და ა.შ.
ამ განცხადების მიუხედავად, ქრისტინა გალაკს არ დაუკონკრეტებია, როდის შეძლებენ საქართველოს მოქალაქეები გამარტივებული სავიზო რეჟიმით სარგებლობას.

აგვისტოს მოვლენების შემდეგ ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყნის, საფრანგეთის პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზიმ განაცხადა, რომ საქართველო ევროპისგან განსაკუთრებულ შეღავათებს მიიღებდა. საუბარი იყო პრივილეგირებულ სავაჭრო ურთიერთობებსა და გამარტივებულ სავიზო რეჟიმზე. მას შემდეგ რამდენიმე თვე გავიდა, მაგრამ საქართველოში ევროპული ქვეყნების საელჩოებთან ხალხმრავალი რიგები კვლავინდებურად არ წყდება. ევროპაში გამგზავრების მსურველები ამბობენ, რომ არაფერი შეცვლილა და, სავარაუდოდ, უახლოეს ხანებშიც არ შეიცვლება.

საქართველოსთან გამარტივებული სავიზო რეჟიმის შესახებ საუბრის დროს ძალიან კატეგორიული იყო ბრიუსელში ერთ-ერთი ოფიციალური პირი. მან აღნიშნა, რომ იმის მიუხედავად, თუ რა თქვა სარკოზიმ, ამ ეტაპზე, ევროსაბჭოში, სავიზო რეჟიმის გამარტივების საკითხი არ განიხილება.

საქართველოს ხელისუფლება კი მაინც იმედიანადაა განწყობილი. საქართველოს ელჩმა ბელგიის სამეფოში, ლუქსემბურგსა და ევროკავშირთან საქართველოს მისიაში, სალომე სამადაშვილმა ქართველ ჟურნალისტებთან საუბრის დროს აღნიშნა, რომ ევროპის დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ არ შეცვლილა; მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისის პირობებშიც კი, ევროპა მხარს უჭერს საქართველოს.

რაც შეეხება გამარტივებულ სავიზო რეჟიმს ევროპასთან, სალომე სამადაშვილმა განაცხადა, რომ ამ საკითხზე მოლაპარაკებები მიმდინარეობს. მისი განცხადებით, გამარტივებული სავიზო რეჟიმი შეეხება რამდენიმე კატეგორიას, გარკვეული პროფესიისა და სტატუსის მქონე ადამიანებს.

სალომე სამადაშვილის განცხადებით, მოლაპარაკებები 2009 წლისთვის უნდა დასრულდეს და კონკრეტული შედეგებიც მხოლოდ მაშინ იქნება თვალსაჩინო.
ევროპაში სასწავლებლად და სამუშაოდ წასვლის სურვილი საკმაოდ ბევრ საქართველოს მოქალაქეს აქვს. ადამიანთა იმ კატეგორიას, რომელთაც გამარტივებული სავიზო რეჟიმით სარგებლობა შეეძლებათ, ევროპაში წასვლისათვის ვიზის ასაღებად პრობლემები არც ახლა ექმნებათ. გამარტივებული სავიზო რეჟიმი ევროპასთან განსაკუთრებით საქართველოს იმ მოქალაქეებს აინტერესებთ, რომელთაც ევროპაში სამუშაოდ წასვლა უნდათ.

საქართველოში არ არსებობს ზუსტი სტატისტიკა, რამდენი ქართველი იმყოფება საზღვარგარეთ, მათ შორის ევროპულ ქვეყნებში, მაგრამ მათი რიცხვი რომ საკმაოდ დიდია, ამას ის ფაქტიც მოწმობს, რომ საბერძნეთის დედაქალაქ ათენში დაახლოებით ასი ათასამდე ქართველი მუშაობს. იქ მცხოვრები ქართველების თქმით, დაახლოებით ოცდაათი პროცენტი არალეგალია, მათ საბერძნეთის საზღვარი უკანონოდ გადალახეს, ზოგი მათგანი არალეგალური ცხოვრების გამო ან ციხეში ხვდება, ან ტრეფიკინგის მსხვერპლია.

საბაჟო თავისუფალი ვაჭრობის პირობებში

პროდუქციაზე, რომელზედაც სერტიფიკატი ”ევრო 1”-ია გაცემული, 12-პროცენტიანი საბაჟო გადასახადი 1 ნოემბრიდან გაუქმებულია. თურქეთსა და საქართველოს შორის თავისუფალი ვაჭრობის მიზნით დადგენილი ამ შეღავათით კი, ბიზნესმენების ნაწილი დღემდე ვერ სარგებლობს.

თედო ჯორბენაძე/ბათუმელები

ბათუმელი იმპორტიორები, რომლებსაც თურქეთიდან სურსათი შემოაქვთ, ამბობენ, რომ საბაჟო გადასახადს ჩვეულებრივად იხდიან.
”შეხვედრაზე ვიყავით აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროში. გვითხრეს, რომ ტექნიკური პრობლემებია, რაც ამ დღეებში მოგვარდება. იმასაც დაგვპირდნენ, რომ ერთი კვირით ადრე გვაცნობებენ, თუ როდიდან ამოქმედდება ეს შეღავათი”, _ ამბობს ერთ-ერთი ბიზნესმენი (ამ და სხვა ბიზნესმენებს, საბაჟოზე შესაძლო პრობლემების თავიდან აცილების მიზნით, ვინაობის გამხელა არ სურთ).

კიდევ რამდენიმე ბიზნესმენი ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროდან მიღებულ სხვა ინფორმაციას გვაწვდის: ”სამინისტროში გვითხრეს, შეღავათები იმიტომ არ მოქმედებს, რომ პრობლემებს თურქეთი ქმნის. ეტყობა, ახლა მიხვდნენ, ხელი რასაც მოაწერეს: არ აწყობთ, ჩვენი საქონელი, მაგალითად, ციტრუსი მათთან განუბაჟებლად რომ შევიდესო”.

ასეთი მოსაზრება ალოგიკურად მიაჩნია ექსპერტს ეკონომიკის საკითხებში, გია ხუხაშვილს: ”რატომ უნდა შეეწინააღმდეგოს თურქეთის მხარე ამ შეთანხმების ამოქმედებას… შეიძლება ისეთი რამე წერია, რაც მე გამომრჩა, არ ვიცი. ის, რომ პრობლემებს თურქეთი ქმნის, მინიმუმ, არ არის ლოგიკური”.

აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის მინისტრი, სულხან ჯორთმენაძე ”ბათუმელებთან” ამბობს, რომ ზემოაღნიშნულთან დაკავშირებით სამინისტროში ბიზნესმენებთან შეხვედრა არ გამართულა.

მინისტრის თქმით, `დეტალები არ ვიცით, რადგან შეთანხმების საკითხი სამთავრობო დონეზე გადაწყდა. ამდენად, არ გვაქვს ინფორმაცია, რომელ საქონელზე ვრცელდება ხელშეკრულებით გათვალისწინებული შეღავათი და რომელზე _ არა. სამინისტრო არც სერტიფიკატ ”ევრო 1”-ს გასცემს. აქედან გამომდინარე, ოფიციალურ კომენტარს ვერ გავაკეთებ”.

საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის ბათუმის რეგიონალური ცენტრის ინფორმაციით კი, `1 ნოემბრის შემდეგ იყო შეფერხებები, მაგრამ ახლა ყველაფერი დარეგულირდა. პროდუქციაზე, რომელზედაც `ევრო1~ სერტიფიკატია გაცემული, საბაჟო გადასახადს ბოლო ერთი კვირაა აღარ იხდიან”.
ამ თემის ირგვლივ ადლიის საბაჟო ტერმინალზე კომენტარს არ აკეთებენ და ”ხელმძღვანელობასთან ბათუმში, ფიროსმანის ქუჩაზე ან პრესსამსახურში” გვამისამართებენ: ”კომენტარს ოფიციალურად იქ გაგიკეთებენ. რაც შეეხება შეთანხმებას, ტვირთის განბაჟება შესაბამისი საბუთების მიხედვით ხდება. `ევრო 1~ ჯერ არავის წარმოუდგენია, თუმცა ერთი-ორი შემთხვევა იყო, დოკუმენტები ჰქონდათ, მაგრამ საეჭვო იყო და საქონელი არ განვაბაჟეთ”.

საწინააღმდეგოს ამბობს საბაჟოს სხვა თანამშრომელი (რომელიც ასევე ინკოგნიტოდ დარჩენას გვთხოვს): `ცემენტი შემოიტანეს ამ დღეებში, სერტიფიკატი `ევრო 1~ ჰქონდა, მაგრამ მაინც გადავახდევინეთ საბაჟო გადასახადი. ინსტრუქცია, რომ 12 პროცენტი არ გადავახდევინოთ, აქ, საბაჟოზე არ მიგვიღია. არც შესაბამისი პროგრამაა კომპიუტერში ჩატვირთული”.

`ევრო 1~-ს, ბათუმში, საქართველოს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს წარმოშობის სერტიფიკატების გამცემი ორგანოს წარმომადგენელი გასცემს. ეს სერტიფიკატი გაიცემა იმ პროდუქციაზე, რომელიც ქართული წარმოშობისაა და თურქეთში გააქვთ (მაგალითად, სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტები, წიაღისეული, ხე-ტყე, ფერადი და შავი ლითონის ჯართი და ა.შ.), ქართული მხარე `ევრო 1~-ს გასცემს იმ პროდუქციაზეც, რომელიც საქართველოშია წარმოებული, ნედლეული კი თურქულია (ანალოგიური სერტიფიკატი ნედლეულზე თურქეთის მხრიდან უნდა იყოს გაცემული).

`ევრო 1~-ის მისაღებად ბიზნესმენმა სერტიფიკატების გამცემ ორგანოში უნდა წარადგინოს ხელშეკრულების ასლი (რომელიც გაფორმებულია მყიდველსა და გამყიდველს შორის, ან/და იმ დოკუმენტაციის ქსეროასლები, რაც პროდუქციის ქართულ წარმოშობას ადასტურებს), ანგარიშფაქტურის (ინვოისის) ასლი და უნდა შეავსოს განაცხადისა და დეკლარაციის ფორმები (ეს ფორმები გაიცემა ადგილზე). `ევრო 1~-ის აღება უფასოა. დეკლარაციაში შეტანილი მონაცემების უტყუარობაზე კი პასუხისმგებელია ბიზნესმენი. მონაცემების შესაბამისობას საბაჟო აკონტროლებს.
`თურქეთ-საქართველოს შეთანხმების მიხედვით, სამრეწველო პროდუქციაზე სხვა კვოტებია, სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციაზე _ სხვა; ზოგიერთ მათგანზე მთლიანადაა გაუქმებული საბაჟო გადასახადი, ზოგზე კი _ გარკვეული შეღავათია, ზოგიერთ პროდუქციაზე რაღაც პერიოდით მოქმედებს ხელშეკრულება. იმის თქმა, რომ საბაჟო გადასახადი მთლიანად გაუქმებულია, არ შეიძლება~, _ აცხადებს ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს წარმომადგენელი ბათუმში, ვახტანგ ჩხარტიშვილი. მისივე თქმით, 1 ნოემბრიდან დღემდე, ბათუმში 11 `ევრო 1~-ია გაცემული. სერტიფიკატები გაცემულია ხე-ტყეზე (თურქეთში გაიტანეს ფიცარი) და `ბათუმი ტექსზე~ (სამკერვალო ნაწარმი).

რაც შეეხება ციტრუსს, ორმხრივი შეთანხმებით, თურქეთში, მხოლოდ ოთხი ათასი ტონა ქართული ციტრუსის შეტანაა ნებადართული. ჯერჯერობით კი, არც ერთი კილოგრამი არ შეუტანიათ. `რამდენის შეტანაც შეიძლება, იმდენი მაინც შეგვატანინონ, ვთქვათ, მანდარინი, თაფლი, თხილი… თურქეთი ამაზეც პრობლემებს გვიქმნის”, _ ამბობენ ბიზნესმენები.

ბანკის “სიურპრიზი” კლიენტებს

”ბაზის ბანკში” მისულ კლიენტებს, რომლებიც სესხს ჩვეულებრივ დამტკიცებული გრაფიკის მიხედვით, კონკრეტულ ვადაში და კონკრეტული თანხით ფარავდნენ, იქვე აცნობებენ, რომ მათ ცხრილში მითითებულ თანხაზე გაცილებით მეტი უნდა გადაიხადონ.
ირმა ზოიძე/ბათუმელები

`გაუგებრობაში~ აღმოჩენილ კლიენტებს ბანკის თანამშრომლები ხელშეკრულებაზე მიუთითებენ, სადაც წერია, რომ `კრედიტის გამცემი უფლებამოსილია მოითხოვოს, ხოლო მოთხოვნის შემთხვევაში მსესხებელი ვალდებულია კრედიტის გამცემს აუნაზღაუროს კრედიტის გაცემისა და დაფარვის დღეებში მოქმედი აშშ დოლარის მიმართ დაფიქსირებული ლარის კურსის სხვაობით მიღებული ზარალი~.

ასე აღმოაჩინეს კრედიტორებმა, რომ შეთანხმებულ ცხრილს არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს. ბანკის ადმინისტრაცია, უპირველეს ყოვლისა, კურსის სხვაობის დაფარვას ითხოვს და ამას იმით ხსნის, რომ მას ბანკისთვის ფინანსების მოზიდვა უცხოურ ვალუტაში უწევს: ამ შემთხვევაში ბანკი თბილისის ბანკთაშორის სავალუტო ბირჟაზე დაფიქსირებული კურსით სარგებლობს, თუმცა ეს კლიენტისთვის მაინც ვერაფერი შეღავათია.

სხვაობა, რომლის გადახდასაც `ბაზის ბანკი~ კრედიტის გადასახდელად მისულ კლიენტს ავალდებულებს, ნასესხები თანხის რაოდენობასთან ერთად იზრდება. ამ მოულოდნელი ცნობით შოკირებულ კლიენტს, რომელიც უკმაყოფილებას გამოთქვამს, ბანკის თანამშრომლები მშვიდად აცნობებენ, რომ ამის შესახებ მის მიერ ხელმოწერილ ხელშეკრულებაში წერია. კლიენტის კითხვაზე, თუ რატომ არ აცნობეს მას ამის შესახებ ხელშეკრულების გაფორმებამდე, ისევ ეუბნებიან, რომ ხელშეკრულების თანახმად ბანკი ამ ვალდებულებას თავზე არ იღებს.

`გასესხებული თანხის სანაც¬ვლოდ ბანკი საკმაოდ კარგ პროცენტს იღებს.
მე, როგორც მომხმარებელი, თანახმა ვარ ნასესხებ 2000 ლარზე 350 ლარი ზემოდან გადავიხადო, მაგრამ ახლა რა გამოდის?! იმ შემთხვევაშიც კი, თუ დოლარის კურსი დღევანდელ ნიშნულზე შეჩერდა, დამატებით 500 ლარი მაქვს გადასახდელი. ანუ, სულ 850 ლარი.

მაგრამ თუ დოლარის კურსი აიწევს, წარმოგიდგენიათ ეს სამომხმარებლო სესხი, რომელიც ბიზნესის საკეთებლად არ ამიღია, რა დღეში ჩამაგდებს?!~ _ იქვე, `ბაზის ბანკში~ აცხადებს ერთ-ერთი გაღიზიანებული კლიენტი.

ბანკები სესხებს გარკვეული რისკ-ფაქტორებით გასცემენ. მათ შორის ერთ-ერთი სწორედ სავალუტო ანუ გაცვლითი კურსის რისკია, თუმცა ამ ზარალის ანაზღაურებას კლიენტს თითქმის არც ერთი ბანკი არ ავალდებულებს. `როცა დოლარის კურსი დაეცა და ბანკმა მისი შეძენის დროს, სავარაუდოდ, მოგებაც მიიღო, რატომღაც კლიენტი არავის გახსენებია. თუ რისკებს ითვალისწინებ, მაშინ მოგებაზეც შემითანხმდი. დოლარის კურსი რომ აიწევდა, ამის მოლოდინი ყველას ჰქონდა, ამიტომაც არ გამოვიტანე თანხა დოლარებში და თურმე უარესი მელოდა~, _ ამბობს დაზარალებული კლიენტი.

რამდენი ასეთი კლიენტი ჰყავს `ბაზის ბანკს~, `ბათუმელებმა~ ვერ გაარკვია. ამ თემაზე კომენტარის მისაღებად აჭარის ფილიალიდან ცენტრალურ ოფისში, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსთან, თამუნა ხადურთან გადაგვამისამართეს, რომელმაც ბანკის ოპერატორების მსგავსად განმარტა: `კრედიტორებისთვის ეს მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო, რადგან ამის შესახებ მათ ხელშეკრულებაში ეწერათ~.

თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლის თავმჯდომარის, იურისტ ასლან ჭანიძის თქმით, დოკუმენტების საფუძვლიანად არგაცნობა, ქართველებისთვის შემდგომ `თავის ტკივილის~ ერთ-ერთი საფუძველი მართლაც არის. თუმცა, იმ შემთხვევაში, თუ ხელშეკრულებაში არის მუხლები, რომელზეც შესაძლებელია კლიენტს პრეტენზიები გაუჩნდეს, კარგი მომსახურების პირობებში მას ამას აცნობენ კიდეც: `პირობების შეთანხმების დროს, ბანკი ხელშეკრულების რამდენიმე მუხლზე - თანხის ოდენობაზე, პროცენტულ განაკვეთზე, ვადებსა და გრაფიკზე, როგორც წესი, კლიენტს ელაპარაკება. თუ `ბაზის ბანკი~ მას ამ მუხლსაც ზეპირსიტყვიერად შეუთანხმებდა, როგორც თავის ერთ-ერთ ექსკლუზიურ პირობას, კლიენტს აღარ გაუჩნდებოდა ეჭვი, რომ ატყუებენ~.

საქართველოში მომხმარებლის ინტერესების დაცვის მიმართულებით, ჯერჯერობით, არაფერი იგეგმება. რამდენიმე დღის წინ, ბათუმში მოქმედი ბანკების ხელმძღვანელების შეხვედრაზე, სწორედ მომხმარებლის ინტერესების დამცველ მექანიზმებზე ჩამოვარდა საუბარი. ბანკირები ამ ინიციატივას უხალისოდ შეხვდნენ.

დასავლეთის ქვეყნებში კი ამ სფეროში კლიენტების დაცვის არაერთი მექანიზმი არსებობს.
ექსპერტების თქმით, დამცავი მექანიზმის შემუშავება ცვალებად და არასტაბილურ ეკონომიკურ პირობებში ორივე მხარეს სჭირდება. მანამდე კი, უკმაყოფილო კლიენტს მხოლოდ ის შეუძლია, რომ არჩევანი ფრთხილად და პირობების საფუძვლიანად გაცნობის შემდეგ გააკეთოს.

საზოგადოებისთვის ნაკლება¬დაა ცნობილი, რომ `ბაზის ბანკი~ კრედიტებს გასცემს. იგი, ძირითადად, რეგიონის საბიუჯეტო ორგანიზაციებს ემსახურება. თუმცა როგორც ბანკის პიარმენეჯერი აცხადებს, ბანკმა ახალი მომსახურების შეთავაზება 2008 წლიდან დაიწყო, მას შემდეგ, რაც მათი ერთ-ერთი აქციონერი ევროპის განვითარების ბანკი გახდა.

ნარკოტიკები და ბათუმის საკრებულო

{ლელა დუმბაძე/ბათუმელები}
გასულ კვირას სოდ-მა ბათუმის საკრებულოს წევრი, საკრებულოს ყოფილი თავმჯდომარე, ბადრი ქაჯაია სპეცოპერაციით დააკავა. ბადრი ქაჯაიას დიდი ოდენობით ნარკოტიკული საშუალება ჰეროინის უკანონო შეძენა-შენახვის ბრალი წაუყენეს.

ბათუმის მერიის თანამშრომლები, ნარკოტიკის მოხმარების ბრალდებით წინა წლებშიც არაერთხელ დაითხოვეს სამსახურიდან. ამის მიუხედავად, არც მერიაში და არც საკრებულოში თანამშრომლებს ნარკოტიკზე ტესტი არ ჩაუბარებიათ.


ნოდარ დუმბაძე, ფრაქცია `ნაციონალების” თავმჯდომარე: მე ნარკოლოგიური შემოწმება ორჯერ მაქვს გავლილი, პირველად, როცა მთავრობის აპარატში დავიწყე მუშაობა და მეორედ, როცა საგზაო მოძრაობის წესები დავარღვიე. ყოფილი თავმჯდომარე რატომ დააკავეს, არ ვიცი. კულუარებშიც კი არ ყოფილა იმაზე საუბარი, რომ ნარკოტიკებთან რაიმე შეხება ჰქონდა. ვფიქრობ, შემოწმება ყველა თანამშრომელმა უნდა გაიაროს, თუმცა ამას გარკვეული პროცედურები სჭირდება, ბიუჯეტში ამისთვის თანხები უნდა გამოიყოს. გიორგი კირთაძე, საკრებულოს თავმჯდომარე: ამ საკითხზე არანაირ კომენტარს არ ვაკეთებ.
ჯუმბერ კახიძე, თავმჯდომარის მოადგილე: ბადრი ქაჯაიას დაკავების თაობაზე არავითარი ინფორმაცია არ გვაქვს. ვერც იმას ვიტყვი, რომ რაიმე შეხება ჰქონდა ნარკოტიკთან. სულ ერთად ვიყავით, ჩვენი მეგობარია.
ვახტანგ ღლონტი, საკრებულოს წევრი: ამ თემაზე საუბარი ჩვენგან ძალიან ძნელია. გაუგებრობაში ვართ, ყველაფერი გაირკვევა.
დავით რობაქიძე, ”ლეიბორისტი”: იყო თუ არა მომხმარებელი, ვერ გეტყვით, ჭორის დონეზე ვიცით, ამაზე საუბარი არ ყოფილა. საკრებულოსა და მერიის მიმართ მსგავსი ინფორმაციების გავრცელება რომ დამთავრდეს, ყველა თანამშრომელმა ნარკოლოგიური შემოწმება აუცილებლად უნდა ჩაიტაროს.
დავით ჩხარტიშვილი, ფრაქცია ”რესპუბლიკელები”: ადრეც ვამბობდი და ახლაც ვიმეორებ, რომ მთელი საკრებულო ავგიას თავლაა და ჩვენ ვაპირებთ ამის გამოსწორებას. თუ საზოგადოება არ იაქტიურებს და პასუხს არ მოსთხოვს საკრებულოს, ისე აქ არაფერი შეიცვლება.
თემურ ყურაშვილი, ფრაქცია ”რესპუბლიკელები”: საზოგადოება არ არის მზად იმისთვის, რომ თავიანთ რჩეულებს პასუხი მოსთხოვოს. ყველას უნდა, რომ ეს სხვამ გააკეთოს. ჩვენ წინა სხდომაზეც მოვითხოვეთ, რომ ნარკოლოგიური შემოწმება არა მარტო დეპუტატებმა, არამედ მერიის ყველა თანამშრომელმა ჩაიტაროს. როცა საკრებულოს ახალი თავმჯდომარე ავირჩიეთ, მასაც მოვთხოვეთ, ტესტი წარმოედგინა.
ირაკლი ჩავლეიშვილი, ფრაქცია `რესპუბლიკელები”: მართლაც ბევრი ჭორი ვრცელდება მერიისა და საკრებულოს მისამართით. ერთმა ახლობელმა ისიც მითხრა, რომ რამდენიმე დღის წინ აქ ვიღაცები ისე ცუდად ყოფილან, სასწრაფოები დარბოდნენო. პიროვნულად ვისზე იყო საუბარი, არ ვიცი.
გენო თებიძე, უმრავლესობის წევრი: ვერაფერს გეტყვით, რატომ აღმოჩნდა ბადრი ქაჯაია ამ მდგომარეობაში. მე მომხრე ვარ, რომ საკრებულოს წევრებმა ნარკოლოგიური შემოწმება გაიარონ.

შენიშვნები ლევან ვარშალომიძეს

აჭარის მთავრობას 2009 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის უმაღლესი საბჭოდან გატანა და ხელახლა შედგენა მოუწევს. პროექტი მთავრობას საშემოსავლო გადასახადის 24-პროცენტიან განაკვეთზე აქვს გათვლილი, 20-პროცენტიან განაკვეთზე გადასვლის შემთხვევაში კი, მასში გაწერილი შემოსავლები (შესაბამისად, ხარჯებიც) 12 მილიონი ლარით მცირდება.

თედო ჯორბენაძე/ბათუმელები

უმაღლეს საბჭოში, 26 დღის წინ წარდგენილი კანონპროექტის განხილვა დღემდე არ დაწყებულა. კანონით, ეს პროცედურა ორ კვირაში უნდა დასრულებულიყო და მთავრობაში პროექტი შენიშვნებთან ერთად უნდა დაებრუნებინათ. შენიშვნები მთავრობის თავმჯდომარეს, ლევან ვარშალომიძეს, მხოლოდ საფინანსო-საბიუჯეტო და ეკონომიკურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარემ, როგორც რიგითმა დეპუტატმა, ისე გაუგზავნა. ამასთან, კანონის პროექტი განსახილველად მერაბ ქიძინიძისთვის, უმაღლეს საბჭოში, ოფიციალურად არავის გადაუცია.

უმაღლესი საბჭოს კომიტეტებთან არც მთავრობა თანამშრომლობს. `...ბიუჯეტის პროექტის მომზადებასთან მიმართებაში თანამშრომლობა უმაღლესი საბჭოს შესაბამის კომიტეტებთან კვლავ უგულებელყოფილია, რაც არაა გამართლებული. ვიმედოვნებ, ამ მდგომარეობის გამოსწორებას მომავალი მოწვევის უმაღლესი საბჭო შეძლებს და შექმნის თანამშრომლობის სასურველ პირობებს~, _ აცხადებს მერაბ ქიძინიძე.

ახალი მოწვევის უმაღლესი საბჭოს პირველი სხდომა საქართველოს პრეზიდენტმა 4 დეკემბრამდე უნდა დანიშნოს. მომავალი წლის ბიუჯეტს სწორედ ახალი უმაღლესი საბჭო დაამტკიცებს, რომელსაც მთავრობა, სავარაუდოდ, ბიუჯეტის გადაკეთებულ კანონპროექტს წარუდგენს. გაითვალისწინებს თუ არა მთავრობა ქიძინიძის შენიშვნებს, წესით 1 იანვრამდე უნდა გამოჩნდეს.

ბიუჯეტის პროექტს, კანონით, სრული სახით უნდა ერთვოდეს მიზნობრივი პროგრამების ჩამონათვალი, რაც ამ შემთხვევაში, არ არის გათვალისწინებული. ამასთან, შენიშვნებში აღნიშნულია, რომ `წარდგენილი უნდა იყოს 2, 3 და მრავალწლიანი მიზნობრივი პროგრამები. ყველა მათგანზე კი სავალდებულოა შესაბამისი სამინისტროს დასკვნა. ასევე საჭირო და არსებითია დამოუკიდებელ ექსპერტთა (ან სპეციალიზებულ ორგანიზაციათა) შეფასებები~.

დეპუტატი საკანონმდებლო მოთხოვნათა მორიგ უგულებელყოფად თვლის პროექტიდან სოფელ ხინოში მდებარე სამონასტრო კომპლექსის მშენებლობა-რესტავრაციის (250 ათასი ლარი) ამოღებას, ვინაიდან აპრილ-მაისში ამ ღონისძიების დაფინანსება, როგორც მთავრობამ ისე უმაღლესმა საბჭომ მოიწონა.

მთავრობის თავმჯდომარისადმი გაგზავნილ შენიშვნებში ასევე აღნიშნულია, რომ მომავალი წლის ბიუჯეტის პროექტში გათვალისწინებული საპრემიო მოცულობების სხვადასხვაობა და გამოქვეყნებული დებულებები ცხადყოფს მნიშვნელოვანი ხარვეზის არსებობას, რაც გამოიხატება საბიუჯეტო სახსრების არაეფექტური ხარჯვით, პრემიის შინაარსის გაიგივებით დანამატის სახეობებთან; აუცილებელია, საბიუჯეტო ორგანიზაციებზე პრემიების გაცემის ერთიანი წესის შემოღება, რაც საბიუჯეტო სახსრების მიზნობრივად, მომჭირნეობით და ეფექტურად ხარჯვის საშუალებას შეუწყობს ხელს; სასურველია შეჭირვებულ მოსახლეობაზე შეშითა და ელექტროენერგიით უზრუნველყოფისათვის ასიგნებების გათვალისწინება; ასევე, დაფინანსების გათვალისწინება მეორე და მესამე კატეგორიის სტიქიის შედეგად დაზარალებული მოსახლეობის დასახმარებლად.

არსებულ კანონპროექტში ხარჯები არ არის დაკონკრეტებული და გამჭვირვალე. ამასთან, ქიძინიძის აზრით, ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტებისათვის `მიმდინარე ხარჯების~ დასაფარავად, ფინანსური დახმარების (52 მილიონი ლარი) გაწევა არა სპეციალური, არამედ მიზნობრივი ტრანსფერით უნდა მოხდეს. აღსანიშნავია, რომ ეს თანხა აჭარის რესპუბლიკურ ბიუჯეტში აკუმულირდება თვითმმართველი ერთეულების საშემოსავლო გადასახადის სახით და შემდეგ, როგორც ფინანსური დახმარება, ისე გადაეცემა ისევ თვითმმართველობებს. ”ეს არაა გამართლებული. ეს რესპუბლიკური ბიუჯეტის მთლიანი მოცულობის მაჩვენებლით ლავირებაა, ანუ რეალური ბიუჯეტი შეადგენს 52 მილიონით ნაკლებს”. აჭარის მომავალი წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტი, არა პროექტით გაწერილი 116 მილიონი, არამედ 52 მილიონით ნაკლები, ანუ 64 მილიონია; უფრო რეალისტები თუ ვიქნებით, ამას ზემოაღნიშნული 12 მილიონიც უნდა გამოვაკლოთ.

შენიშვნების მიხედვით, მომავალი წლისთვის აჭარის მთავრობას არაფერი აქვს დაგეგმილი დასაქმების, სესხებით უზრუნველყოფის (წინასაარჩევნო დაპირება), მცირებიზნესის განვითარებისა და მხარდაჭერის კონკრეტული, დასაბუთებული პროგრამების შესახებ, განსაკუთრებული მხარდაჭერა სჭირდება სოფლის მეურნეობისა და ტურისტულ ბიზნესში დასაქმებულებს, რასაც ბევრი სახელმწიფო (თუნდაც მეზობელი თურქეთი) ეფექტურად ახორციელებს: ამ მიზნით გასცემს საბიუჯეტო დაბალპროცენტიან სესხებს, რათა მაქსიმალურად წახალისდეს (დასაქმდეს) ადგილობრივი მოსახლეობა და გაიზარდოს საბიუჯეტო შემოსავლები (ნაცვლად გადინებისა): ”მიზანშეწონილია, ამ მიზნით, 2009 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტში გათვალისწინებულ იქნეს ხუთ მილიონ ლარამდე ასიგნებების გამოყოფა.... აუცილებელია, პროექტის ხელახალი გადამუშავება, შემოსულობებისა და გადასახადების დაბალანსება, პროგრამების დახვეწა, სოციალურ ეფექტზე გადაწყობა და კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში დარეგულირება”.

ბათუმის ციხიდან 165 პატიმარს გაათავისუფლებენ

”ბათუმელების” ინფორმაციით, ბათუმის საქალაქო სასამართლოში, ამნისტიის კანონით ამჟამად 165 საქმეა შესული ანუ ბათუმის ციხიდან გათავისუფლებას 165 პატიმარი ელის.კანონის თანახმად, ეჭვმიტანილებისა და ბრალდებულების მიმართ ამნისტიის თაობაზე გადაწყვეტილება შესაბამისმა პროკურორმა უნდა მიიღოს.

იმ განსასჯელთა და მსჯავრდებულთა მიმართ, რომელთა საქმის სამართალწარმოება არ დასრულებულა, გადაწყვეტილებას შესაბამისი სასამართლო იღებს. ხოლო იმ მსჯავრდებულთა მიმართ, რომელთა სამართალწარმოებაც დასრულებულია, გადაწყვეტილებას ზეპირი მოსმენის გარეშე იღებს შესაბამისი რაიონული ან საქალაქო სასამართლო, რომელსაც ამ კანონის ამოქმედებიდან ერთი კვირის ვადაში მსჯავრდებულის პირად საქმეს უგზავნის საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო.

ამნისტიის კანონით სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობისა და სასჯელისაგან თავისუფლდება ყველა ის პირი, რომელიც ეჭვმიტანილი, ბრალდებული ან განსასჯელი და მსჯავრდებულია სისხლის სამართლის კოდექსის შემდეგი მუხლებით: 124-ე; 128-ე; 129-ე; 191-ე; 193-ე; 195-ე; 196-ე; 203-ე; 204 პრიმა; 207-ე; 211-ე; 213-ე; 216-ე; 219-ე; 221-ე; 243-ე; 259-ე; 279-ე; 301-ე; 303-ე; 305-ე; 344-ე; 344 პრიმა; 347-ე; 357-ე; 360-ე; 361-ე; 384-ე; 385-ე; 386-ე; 387-ე. 118-ე მუხლის პირველი ნაწილით, 187-ე 1 ნაწ; 188-ე 1 და 2 ნაწ; 192 1 ნაწ; 197-ე 1 ნაწ; მე-200 1 და 2 ნაწ; 239-ე 1 ნაწ; 246-ე 1 ნაწ; 276-ე 1, 2 და 3 ნაწ; 284-ე მუხლის პირველი ნაწ; 304-ე მუხლის პირველი ნაწილით;

გათავისუფლდნენ დანაშაულის ჩადენის პერიოდში არასრულწლოვნები 177-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 178-ე მუხლის პირველი ნაწილით. ამ მუხლებზე წინასწარი გამოძიება არ უნდა დაიწყოს, ხოლო დაწყებული უნდა შეწყდეს იმ შემთხვევაშიც, თუ არ არის დადგენილი დანაშაულის ჩამდენი პირი.სასჯელის ვადა გაუნახევრდებათ: 180-ე მუხლის 1 ნაწილით, 182-ე 1 ნაწ; 197-ე, მე-2 ნაწ; 200 პრიმა 1 ნაწ; 200 (2) 1 ნაწ; 220-ე მუხლით; 272-ე 1 ნაწ; 273-ე; 276-ე მე-4, მე-5 და მე-6 ნაწ; 284-ე 2 ნაწ; 362-ე 1 ნაწ; 363-ე 1 ნაწ; 260-ე 1 ნაწ; 261-ე 1 ან 2 ნაწ. ძირითადი სასჯელი გაუნახევრდებათ იმ პირებს, რომელთა საქმეებსაც კანონის მიღების დროს სასამართლო განიხილავდა.

ამ კანონით გათავისუფლებული პირები არ თავისუფლდებიან დამატებითი ან სხვა სასჯელისგან. კანონი არ ვრცელდება გადახდილ ან შეფარდებულ ჯარიმებზე. ამნისტიის შესახებ კანონს საქართველოს პრეზიდენტმა, მიხეილ სააკაშვილმა 21 ნოემბერს მოაწერა ხელი. იგი გამოქვეყნებისთანავე ამოქმედდა და ორი თვის ვადაში უნდა შესრულდეს. კანონი ვრცელდება იმ პირებზე, რომლებმაც დანაშაული 2008 წლის 15 ოქტომბრამდე ჩაიდინეს.პრეზიდენტმა სააკაშვილმა გასულ კვირას 144 ადამიანი შეიწყალა. აქედან 80 მსჯავრდებულის მონაცემები პრეზიდენტს შეწყალების კომისიამ მიაწოდა, 64-ის კი _ პროკურატურამ.

სკოლა ბავშვებს საფრთხეს უქმნის

ქედის რაიონის სოფელ ხარაულას საჯარო სკოლას ჩამონგრევის საშიშროება ყოველი წვიმის დროს იქმნება: სკოლის მთავარი კედელი შერყეულია, შენობას გაუჩნდა ნაპრალები. ამ ყველაფერს ისიც ემატება, რომ სკოლაზე მიერთებულია სპორტული დარბაზი, რომელიც მცოცავ მიწაზეა განთავსებული.

ეკა ბარამიძე/ბათუმელები

ხარაულას საჯარო სკოლის სპორტდარბაზის კედლები ინგრევა და ეს მთლიანად სკოლის შენობას უქმნის პრობლემას. `სკოლა რომ არ ჩამოინგრეს, მთავარი კედლები სასწრაფოდ საჭიროებს გამაგრებას~, _ ამბობს სკოლის დირექტორი, მაყვალა ზანაქიძე.დირექტორის განცხადებით, სკოლის ასეთი დაზიანება ნაწილობრივ იმითაც არის გამოწვეული, რომ წვიმის დროს სკოლის შენობაში წყალი ჩადიოდა.

დირექტორმა აღნიშნა, რომ ამ პრობლემების გადასაჭრელად რამდენჯერმე მიმართეს განათლების სამინისტროს, მაგრამ დღემდე არანაირი დახმარება არ მიუღიათ: `რადგან სკოლის დემონტაჟი არ მოხდა, ამიტომ სკოლა ბოლოს ჩვენი ხარჯებით გადავხურეთ~.

როგორც სკოლის დირექტორი ამბობს, განათლების სამინისტრო ხარაულის საჯარო სკოლის რეკონსტრუქციას მომავალში გეგმავს. მაგრამ დირექტორის თქმით, იქამდე სკოლის ასე დატოვება არ შეიძლება. მას იმედი აქვს, რომ ამ პრობლემის გადასაჭრელად ანუ ბავშვებისთვის საფრთხის ასაშორებლად, ვინმე დროულად გამოეხმაურება. ხარაულას საჯარო სკოლა მუნიციპალიტეტში ერთადერთია, რომელმაც მოსწავლეთა მოზიდვის მიზნით, ავტოსწავლების უფლება მოიპოვა. სწავლების ხარჯებს სკოლა ანაზღაურებს ანუ მოსწავლეები მანქანის მართვას უფასოდ სწავლობენ.ხარაულის სკოლის სამსართულიანი კაპიტალური შენობა 1985-86 წლებშია აშენებული. მას შემდეგ შენობას რემონტი არ ჩატარებია. 265 მოსწავლეზე გათვლილ შენობაში ამჟამად 150 ბავშვი სწავლობს.

მოსახლეობა ავტობაზრობის წინააღმდეგ

დავით აღმაშენებლის ქუჩიდან ე.წ. `ავტობაზრობის~ გადატანა იგეგმება. ყოველ შემთხვევაში, ბაზრობის ხელმძღვანელობას და ადგილობრივ მოსახლეობას ამის სურვილი აქვთ.

ნინო მგელაძე/ბათუმელები

ტერიტორია ჯამბულ მიქელაძემ ხუთი წლის წინ აუქციონის წესით შეიძინა და როგორც თავად ამბობს, აქ მანამდე არსებული საქმიანობა, უბრალოდ, დროებით გააგრძელა. იგი უკმაყოფილოა ბაზრობის შემოსავლებით და სხვა სახის ბიზნესის დაწყებას აპირებს. სამომავლოდ, ჯამბულ მიქელაძე ამ ტერიტორიაზე, კერძო ინვესტორის დახმარებთ, საცხოვრებელი სახლის აშენებას გეგმავს: `გასაყიდი ავტომობილების მეპატრონეების მხოლოდ 50% თუ იხდის ბაზრობის მოსაკრებელს. ეს კომუნალურ გადასახადებსაც კი ვერ ფარავს. გადასახადის თავის არიდების მიზნით ხალხი ავტომობილებს ბაზრობის გარეთ, სავალ გზაზე აჩერებს. ვფიქრობ, მათ ამის უფლება მერიამ არ უნდა მისცეს, ამას ზედამხედველობის სამსახური უნდა აწესრიგებდეს”.

მანქანებით მოვაჭრეები ბაზრობის გარეთ ავტომობილების თვითნებურად გაჩერების მიზეზად ტერიტორიაზე სიმჭიდროვეს და მაღალ გადასახადს ასახელებენ: ბაზრობაზე ერთი მანქანის გაჩერება ოთხი ლარი ღირს, ღამით დატოვება კი _ ერთი ლარი. გასაყიდად გამოყვანილი ავტომობილების მძღოლები, ბაზრობის გარეთ ადგილებს სწორედ ამ გადასახადის თავიდან ასაცილებლად იკავებენ.ბაზრობა ყოველ შაბათ-კვირას, გამთენიის ხუთი საათიდან იწყება და დღის თორმეტ საათამდე გრძელდება. ამ დროს ადამიანებს, ჩვეულებრივ, სძინავთ, აქაურებს კი ბაზრობის ხმაური დილის ექვსი საათიდან აღვიძებთ. უკმაყოფილო მოსახლეობა აღმაშენებლის ქუჩიდან ბაზრობის გადატანას ითხოვს. აქ მცხოვრებლები ამბობენ, რომ წესრიგს საპატრულო პოლიცია იცავს, თუმცა, ეს საკმარისი არ არის _ აქ ქაოსი და უწესრიგობაა.

აღმაშენებელზე მცხოვრები შოთა მიქელაძე ამბობს, რომ `ბაზრობის დღეებში აზრი არა აქვს სახლში გაჩერდები თუ გარეთ, აუტანელი ხმაურია~.ამ უბანში მცხოვრები ხათუნა მიქელაძე კი ერთ ინციდენტს იხსენებს: `წინა შაბათს ჩემი მეუღლე სამუშაოდან როცა დაბრუნდა საკუთარი მანქანით, ეზოში ვერ შემოვიდა, გასაყიდად გამოყვანილ ავტომობილებს ეზოს შემოსასვლელი გადაკეტილი ჰქონდათ. მძღოლს გზის დათმობა სთხოვა, მაგრამ ის გაბრაზდა და ჩემს ქმარს აქეთ დაუწყო ჩხუბი. ვფიქრობ, ასეთი ტიპის ბაზრობა დასახლებულ პუნქტში არ უნდა იყოს~.გარდა ამისა, გადაკეტილი გზისა და შეფერხებული მოძრაობის გამო დანიშნულების ადგილზე მისვლას, სულ ცოტა, ნახევარი საათით იგვიანებენ ის ადამიანები, ვინც ამ დღეს სამსახურში მიდიან.ის, რომ ბაზრობა მოსახლეობას აწუხებს, ჯამბულ მიქელაძემაც იცის: `სწორედ ამიტომ გადავწყვიტე, ეს ტერიტორია სხვა საქმისთვის გამოვიყენო. კერძოდ, საცხოვრებელი სახლის მშენებლობა მაქვს გეგმაში. თუკი მერია შემომთავაზებს ალტერნატიულ ფართს, სიამოვნებით შევცვლი ადგილს”. შეუცვლიან თუ არა ბაზრობას ადგილს, ჯერჯერობით, გაურკვეველია.

ბათუმის მერიის ქონების მართვის სამსახურის ქონების აღრიცხვისა და განკარგვის განყოფილების უფროსი, გოგა ლომაძე ამბობს: ”ადგილი, სადაც მანქანების ბაზრობა იმართება, კერძო საკუთრებაა და, შესაბამისად, მეპატრონის გადასაწყვეტია, რა ბიზნესს აწარმოებს საკუთარ ფართობზე. იმ შემთხვევაში, თუკი იქ მცხოვრებლებს არსებული სიტუაცია აწუხებთ, მაშინ მოგვმართონ განცხადებით, განვიხილავთ და შესაბამის გადაწყვეტილებას მივიღებთ”.

24 საათი გაფრენის მოლოდინში

{ნანა კვაჭაძე}
ევროპასთან მკაცრი სავიზო რეჟიმის არსებობით გამოწვეული უხერხულობა პირველად მიუნხენში ვიგრძენი. გერმანელმა მებაჟემ გულდასმით შეისწავლა ჩემი პასპორტი, შემდეგ კი რიგრიგობით მთხოვა უკან დასაბრუნებელი ბილეთის, სადაზღვევო პოლისისა და სასტუმროს ჯავშანის ჩვენება. ბოლოს და ბოლოს, ევროკომისიის მოწვევამ გაჭრა. საბუთები უკან გადმომცეს და გამკაცრებულ სახეზე მებაჟეს ღიმილიც დაუბრუნდა: `ჭელცომე ინ Eვროპე!~ე.წ. შენგენის ზონაში პირველად 1999 წელს მოვხვდი. ვიზის აღებაც პირველად სწორედ მაშინ მომიხდა. საბერძნეთის საელჩოში სასწავლებლად მიმავალ სტუდენტებს პრობლემები ნაკლებად ექმნებოდათ, მაგრამ რიგში დგომა აუცილებელი იყო. ეს ჩვეულებრივი რიგი არ გახლდათ, დილის რვა საათზე მისული ადამიანები დაახლოებით ათ საათზე საელჩოს სარდაფში ჩაგვიყვანეს, სადაც საღამომდე რიგ-რიგობით იძახებდნენ მოქალაქეებს გვარების მიხედვით. ზაფხული იყო, სარდაფში ძალიან ცხელოდა, მაგრამ ევროპაში მოხვედრის სურვილით შეპყრობილები თანახმა ვიყავით აგვეტანა არა მარტო სიცხე, არამედ საელჩოს თანამშრომლების ცინიკური დამოკიდებულებაც. დაახლოებით ცხრაწლიანი პაუზის შემდეგ წელს ისევ მოვხვდი ევროპაში. ჰოლანდიის საელჩომ ევროკომისიის ეგიდით დაგეგმილ ექვსდღიან სემინარზე ქართველ ჟურნალისტებს ზუსტად ექვსდღიანი ვიზა განსაკუთრებული პრობლემების გარეშე მოგვცა. პრობლემები მაშინ დაიწყო, როცა უკვე დასაბრუნებელ გზაზე აღმოჩნდა, რომ ავიარეისი ბრიუსელი-მიუნხენი უამინდობის გამო ნახევარი საათით გადაიდო. ნახევარი საათი ერთი შეხედვით რა ბედანაა, მაგრამ ქართველი ჟურნალისტების ჯგუფისათვის ეს `საბედისწერო~ ნახევარი საათი იყო, რადგან ზუსტად თავისუფალი ოცდაათი წუთი გვქონდა მიუნხენში თბილისის ავიარეისზე გადასასხდომად. მიუნხენში თოვდა. თბილისის რეისი, რა თქმა უნდა, გერმანული სიზუსტით გაფრინდა თბილისში და შვიდი ქართველი ჟურნალისტი მიუნხენის აეროპორტში დავრჩით. ასეთ შემთხვევაში წესიერი ავიაკომპანია მგზავრის სასტუმროსა და კვებას მომდევნო ავიარეისამდე მთლიანად უზრუნველყოფს, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ჯგუფიდან ოთხ ადამიანს, მათ შორის მეც, ეს არ გვეხებოდა. ჩვენს ვიზას ვადა ზუსტად თბილისში გამოფრენის დღეს ეწურებოდა და აეროპორტის შენობიდან გასვლა გვეკრძალებოდა. ჯერ კიდევ ოპტიმისტურად განწყობილებმა აეროპორტის პოლიციას მივმართეთ, იმ იმედით, რომ ვიზას ერთი დღით გაგვიგრძელებდნენ და სასტუმროში შევძლებდით ღამის გათევას. ინგლისურად მოსაუბრე სიმპათიურმა გერმანელმა ჩვენს ოპტიმიზმს ცივი წყალი გადაასხა: `თქვენ არა ხართ ბავშვები, მოხუცები და ავადმყოფები, ახალგაზრდა ხალხი ხართ და ერთ ღამეს აეროპორტში გაძლებთ, სხვა გზა არ გვაქვს, ასეთი შემთხვევები ყოველდღიურად ხდება და ჩვენ სხვანაირად ვერ მოვიქცევით~.როგორ უნდა მოიქცე, როცა იცი, რომ 24 საათი აეროპორტის გრძელ, სარეკლამო ბანერებით აბრჭყვიალებულ დერეფანში უნდა გაატარო და სკამებზე დაიძინო?! პირველ წუთებში, რა თქმა უნდა, სასოწარკვეთილი ხარ, შემდეგ ბრაზი გიპყრობს და ჯერ გერმანულ პოლიციას ლანძღავ, ვიზა რომ არ გაგიგრძელა, მერე ავიაკომპანიას, რომელმაც თვითმფრინავი არ გააჩერა და არ დაგელოდა, შემდეგ ჰოლანდიის საელჩოს, რომელმაც არ გაითვალისწინა ასეთი შემთხვევა და ვიზა ზუსტად ექვსი დღით მოგცა, საკუთარ ქვეყანას, რომლის მთავრობამაც ვერაფრით შეძლო ევროპასთან სავიზო რეჟიმის გამარტივება და ბოლოს ღმერთსაც საყვედურობ, რომ მაინცადამაინც დღესაა ცუდი ამინდი... აი, აქ ბრაზი გადაგივლის, გაგეცინება, საკუთარ თავს დაამშვიდებ, რომ ეს მშვენიერი გამოცდილებაა და დასაძინებლად დაიწყებ ადგილის ძებნას. ერთ-ერთი საფირმო მაღაზიის მახლობლად `დავბანაკდით~. უზარმაზარი ფანჯრები აეროპორტის ასაფრენ ბილიკებს გადაჰყურებდა, სავარძლებსაც არა უშავდა რა. დრო სწორედ მაშინ არ გადის ჩქარა, როცა თავზესაყრელად გაქვს. ხან ფსიქოლოგიური ტესტებით ვცადეთ გართობა, დაკეტილი მაღაზიების გულდასმით დათვალიერებისა და ნოუთბუქში მელოდრამის ყურების მცდელობაც გვქონდა და როცა მივხვდით, რომ ამ ყველაფრის შემდეგ ერთი საათიც კი არ გავიდა, მოვეშვით. ღამე საკმაოდ სწრაფად გავიდა. დილით გაღვიძებულებმა აღმოვაჩინეთ, რომ ღამით ლამის უკაცრიელი აეროპორტი მგზავრებით იყო სავსე, მაგრამ იმ სკამებს, სადაც ჩვენ გვეძინა, არავინ გაკარებია. აეროპორტში ერთი ღამისთევა არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ მაწანწალას დაემსგავსო, მაგრამ რაფინირებულ ევროპელებზე მთლად კარგი შთაბეჭდილება მაინც ვერ დავტოვეთ. ჩვენს რეისამდე უკვე ათი საათი იყო დარჩენილი და გაცილებით უფრო ოპტიმისტური განწყობა გვქონდა. ამ ხნის განმავლობაში საათობით ვისხედით ბარში, ვათვალიერებდით მაღაზიებს და ათას რამეზე ვსაუბრობდით. თბილისში გამოფრენის წინ მიუნხენში ისევ გათოვდა, მაგრამ რეისი ამჯერად არ გადადებულა. ბავარიის დედაქალაქს მხოლოდ ზემოდან მოვკარი თვალი, ეს იყო თვითმფრინავიდან დანახული მბჟუტავი სინათლის ერთი წერტილი. მერე ღრმად დამეძინა. სტიუარდესას ხმის ჩანაწერმა გამომაღვიძა: `ქალბატონებო და ბატონებო ჩვენ ვეშვებით. გთხოვთ...~
ნანა კვაჭაძე