შენიშვნები ლევან ვარშალომიძეს

აჭარის მთავრობას 2009 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის უმაღლესი საბჭოდან გატანა და ხელახლა შედგენა მოუწევს. პროექტი მთავრობას საშემოსავლო გადასახადის 24-პროცენტიან განაკვეთზე აქვს გათვლილი, 20-პროცენტიან განაკვეთზე გადასვლის შემთხვევაში კი, მასში გაწერილი შემოსავლები (შესაბამისად, ხარჯებიც) 12 მილიონი ლარით მცირდება.

თედო ჯორბენაძე/ბათუმელები

უმაღლეს საბჭოში, 26 დღის წინ წარდგენილი კანონპროექტის განხილვა დღემდე არ დაწყებულა. კანონით, ეს პროცედურა ორ კვირაში უნდა დასრულებულიყო და მთავრობაში პროექტი შენიშვნებთან ერთად უნდა დაებრუნებინათ. შენიშვნები მთავრობის თავმჯდომარეს, ლევან ვარშალომიძეს, მხოლოდ საფინანსო-საბიუჯეტო და ეკონომიკურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარემ, როგორც რიგითმა დეპუტატმა, ისე გაუგზავნა. ამასთან, კანონის პროექტი განსახილველად მერაბ ქიძინიძისთვის, უმაღლეს საბჭოში, ოფიციალურად არავის გადაუცია.

უმაღლესი საბჭოს კომიტეტებთან არც მთავრობა თანამშრომლობს. `...ბიუჯეტის პროექტის მომზადებასთან მიმართებაში თანამშრომლობა უმაღლესი საბჭოს შესაბამის კომიტეტებთან კვლავ უგულებელყოფილია, რაც არაა გამართლებული. ვიმედოვნებ, ამ მდგომარეობის გამოსწორებას მომავალი მოწვევის უმაღლესი საბჭო შეძლებს და შექმნის თანამშრომლობის სასურველ პირობებს~, _ აცხადებს მერაბ ქიძინიძე.

ახალი მოწვევის უმაღლესი საბჭოს პირველი სხდომა საქართველოს პრეზიდენტმა 4 დეკემბრამდე უნდა დანიშნოს. მომავალი წლის ბიუჯეტს სწორედ ახალი უმაღლესი საბჭო დაამტკიცებს, რომელსაც მთავრობა, სავარაუდოდ, ბიუჯეტის გადაკეთებულ კანონპროექტს წარუდგენს. გაითვალისწინებს თუ არა მთავრობა ქიძინიძის შენიშვნებს, წესით 1 იანვრამდე უნდა გამოჩნდეს.

ბიუჯეტის პროექტს, კანონით, სრული სახით უნდა ერთვოდეს მიზნობრივი პროგრამების ჩამონათვალი, რაც ამ შემთხვევაში, არ არის გათვალისწინებული. ამასთან, შენიშვნებში აღნიშნულია, რომ `წარდგენილი უნდა იყოს 2, 3 და მრავალწლიანი მიზნობრივი პროგრამები. ყველა მათგანზე კი სავალდებულოა შესაბამისი სამინისტროს დასკვნა. ასევე საჭირო და არსებითია დამოუკიდებელ ექსპერტთა (ან სპეციალიზებულ ორგანიზაციათა) შეფასებები~.

დეპუტატი საკანონმდებლო მოთხოვნათა მორიგ უგულებელყოფად თვლის პროექტიდან სოფელ ხინოში მდებარე სამონასტრო კომპლექსის მშენებლობა-რესტავრაციის (250 ათასი ლარი) ამოღებას, ვინაიდან აპრილ-მაისში ამ ღონისძიების დაფინანსება, როგორც მთავრობამ ისე უმაღლესმა საბჭომ მოიწონა.

მთავრობის თავმჯდომარისადმი გაგზავნილ შენიშვნებში ასევე აღნიშნულია, რომ მომავალი წლის ბიუჯეტის პროექტში გათვალისწინებული საპრემიო მოცულობების სხვადასხვაობა და გამოქვეყნებული დებულებები ცხადყოფს მნიშვნელოვანი ხარვეზის არსებობას, რაც გამოიხატება საბიუჯეტო სახსრების არაეფექტური ხარჯვით, პრემიის შინაარსის გაიგივებით დანამატის სახეობებთან; აუცილებელია, საბიუჯეტო ორგანიზაციებზე პრემიების გაცემის ერთიანი წესის შემოღება, რაც საბიუჯეტო სახსრების მიზნობრივად, მომჭირნეობით და ეფექტურად ხარჯვის საშუალებას შეუწყობს ხელს; სასურველია შეჭირვებულ მოსახლეობაზე შეშითა და ელექტროენერგიით უზრუნველყოფისათვის ასიგნებების გათვალისწინება; ასევე, დაფინანსების გათვალისწინება მეორე და მესამე კატეგორიის სტიქიის შედეგად დაზარალებული მოსახლეობის დასახმარებლად.

არსებულ კანონპროექტში ხარჯები არ არის დაკონკრეტებული და გამჭვირვალე. ამასთან, ქიძინიძის აზრით, ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტებისათვის `მიმდინარე ხარჯების~ დასაფარავად, ფინანსური დახმარების (52 მილიონი ლარი) გაწევა არა სპეციალური, არამედ მიზნობრივი ტრანსფერით უნდა მოხდეს. აღსანიშნავია, რომ ეს თანხა აჭარის რესპუბლიკურ ბიუჯეტში აკუმულირდება თვითმმართველი ერთეულების საშემოსავლო გადასახადის სახით და შემდეგ, როგორც ფინანსური დახმარება, ისე გადაეცემა ისევ თვითმმართველობებს. ”ეს არაა გამართლებული. ეს რესპუბლიკური ბიუჯეტის მთლიანი მოცულობის მაჩვენებლით ლავირებაა, ანუ რეალური ბიუჯეტი შეადგენს 52 მილიონით ნაკლებს”. აჭარის მომავალი წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტი, არა პროექტით გაწერილი 116 მილიონი, არამედ 52 მილიონით ნაკლები, ანუ 64 მილიონია; უფრო რეალისტები თუ ვიქნებით, ამას ზემოაღნიშნული 12 მილიონიც უნდა გამოვაკლოთ.

შენიშვნების მიხედვით, მომავალი წლისთვის აჭარის მთავრობას არაფერი აქვს დაგეგმილი დასაქმების, სესხებით უზრუნველყოფის (წინასაარჩევნო დაპირება), მცირებიზნესის განვითარებისა და მხარდაჭერის კონკრეტული, დასაბუთებული პროგრამების შესახებ, განსაკუთრებული მხარდაჭერა სჭირდება სოფლის მეურნეობისა და ტურისტულ ბიზნესში დასაქმებულებს, რასაც ბევრი სახელმწიფო (თუნდაც მეზობელი თურქეთი) ეფექტურად ახორციელებს: ამ მიზნით გასცემს საბიუჯეტო დაბალპროცენტიან სესხებს, რათა მაქსიმალურად წახალისდეს (დასაქმდეს) ადგილობრივი მოსახლეობა და გაიზარდოს საბიუჯეტო შემოსავლები (ნაცვლად გადინებისა): ”მიზანშეწონილია, ამ მიზნით, 2009 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტში გათვალისწინებულ იქნეს ხუთ მილიონ ლარამდე ასიგნებების გამოყოფა.... აუცილებელია, პროექტის ხელახალი გადამუშავება, შემოსულობებისა და გადასახადების დაბალანსება, პროგრამების დახვეწა, სოციალურ ეფექტზე გადაწყობა და კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში დარეგულირება”.