ბანკის “სიურპრიზი” კლიენტებს

”ბაზის ბანკში” მისულ კლიენტებს, რომლებიც სესხს ჩვეულებრივ დამტკიცებული გრაფიკის მიხედვით, კონკრეტულ ვადაში და კონკრეტული თანხით ფარავდნენ, იქვე აცნობებენ, რომ მათ ცხრილში მითითებულ თანხაზე გაცილებით მეტი უნდა გადაიხადონ.
ირმა ზოიძე/ბათუმელები

`გაუგებრობაში~ აღმოჩენილ კლიენტებს ბანკის თანამშრომლები ხელშეკრულებაზე მიუთითებენ, სადაც წერია, რომ `კრედიტის გამცემი უფლებამოსილია მოითხოვოს, ხოლო მოთხოვნის შემთხვევაში მსესხებელი ვალდებულია კრედიტის გამცემს აუნაზღაუროს კრედიტის გაცემისა და დაფარვის დღეებში მოქმედი აშშ დოლარის მიმართ დაფიქსირებული ლარის კურსის სხვაობით მიღებული ზარალი~.

ასე აღმოაჩინეს კრედიტორებმა, რომ შეთანხმებულ ცხრილს არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს. ბანკის ადმინისტრაცია, უპირველეს ყოვლისა, კურსის სხვაობის დაფარვას ითხოვს და ამას იმით ხსნის, რომ მას ბანკისთვის ფინანსების მოზიდვა უცხოურ ვალუტაში უწევს: ამ შემთხვევაში ბანკი თბილისის ბანკთაშორის სავალუტო ბირჟაზე დაფიქსირებული კურსით სარგებლობს, თუმცა ეს კლიენტისთვის მაინც ვერაფერი შეღავათია.

სხვაობა, რომლის გადახდასაც `ბაზის ბანკი~ კრედიტის გადასახდელად მისულ კლიენტს ავალდებულებს, ნასესხები თანხის რაოდენობასთან ერთად იზრდება. ამ მოულოდნელი ცნობით შოკირებულ კლიენტს, რომელიც უკმაყოფილებას გამოთქვამს, ბანკის თანამშრომლები მშვიდად აცნობებენ, რომ ამის შესახებ მის მიერ ხელმოწერილ ხელშეკრულებაში წერია. კლიენტის კითხვაზე, თუ რატომ არ აცნობეს მას ამის შესახებ ხელშეკრულების გაფორმებამდე, ისევ ეუბნებიან, რომ ხელშეკრულების თანახმად ბანკი ამ ვალდებულებას თავზე არ იღებს.

`გასესხებული თანხის სანაც¬ვლოდ ბანკი საკმაოდ კარგ პროცენტს იღებს.
მე, როგორც მომხმარებელი, თანახმა ვარ ნასესხებ 2000 ლარზე 350 ლარი ზემოდან გადავიხადო, მაგრამ ახლა რა გამოდის?! იმ შემთხვევაშიც კი, თუ დოლარის კურსი დღევანდელ ნიშნულზე შეჩერდა, დამატებით 500 ლარი მაქვს გადასახდელი. ანუ, სულ 850 ლარი.

მაგრამ თუ დოლარის კურსი აიწევს, წარმოგიდგენიათ ეს სამომხმარებლო სესხი, რომელიც ბიზნესის საკეთებლად არ ამიღია, რა დღეში ჩამაგდებს?!~ _ იქვე, `ბაზის ბანკში~ აცხადებს ერთ-ერთი გაღიზიანებული კლიენტი.

ბანკები სესხებს გარკვეული რისკ-ფაქტორებით გასცემენ. მათ შორის ერთ-ერთი სწორედ სავალუტო ანუ გაცვლითი კურსის რისკია, თუმცა ამ ზარალის ანაზღაურებას კლიენტს თითქმის არც ერთი ბანკი არ ავალდებულებს. `როცა დოლარის კურსი დაეცა და ბანკმა მისი შეძენის დროს, სავარაუდოდ, მოგებაც მიიღო, რატომღაც კლიენტი არავის გახსენებია. თუ რისკებს ითვალისწინებ, მაშინ მოგებაზეც შემითანხმდი. დოლარის კურსი რომ აიწევდა, ამის მოლოდინი ყველას ჰქონდა, ამიტომაც არ გამოვიტანე თანხა დოლარებში და თურმე უარესი მელოდა~, _ ამბობს დაზარალებული კლიენტი.

რამდენი ასეთი კლიენტი ჰყავს `ბაზის ბანკს~, `ბათუმელებმა~ ვერ გაარკვია. ამ თემაზე კომენტარის მისაღებად აჭარის ფილიალიდან ცენტრალურ ოფისში, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსთან, თამუნა ხადურთან გადაგვამისამართეს, რომელმაც ბანკის ოპერატორების მსგავსად განმარტა: `კრედიტორებისთვის ეს მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო, რადგან ამის შესახებ მათ ხელშეკრულებაში ეწერათ~.

თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლის თავმჯდომარის, იურისტ ასლან ჭანიძის თქმით, დოკუმენტების საფუძვლიანად არგაცნობა, ქართველებისთვის შემდგომ `თავის ტკივილის~ ერთ-ერთი საფუძველი მართლაც არის. თუმცა, იმ შემთხვევაში, თუ ხელშეკრულებაში არის მუხლები, რომელზეც შესაძლებელია კლიენტს პრეტენზიები გაუჩნდეს, კარგი მომსახურების პირობებში მას ამას აცნობენ კიდეც: `პირობების შეთანხმების დროს, ბანკი ხელშეკრულების რამდენიმე მუხლზე - თანხის ოდენობაზე, პროცენტულ განაკვეთზე, ვადებსა და გრაფიკზე, როგორც წესი, კლიენტს ელაპარაკება. თუ `ბაზის ბანკი~ მას ამ მუხლსაც ზეპირსიტყვიერად შეუთანხმებდა, როგორც თავის ერთ-ერთ ექსკლუზიურ პირობას, კლიენტს აღარ გაუჩნდებოდა ეჭვი, რომ ატყუებენ~.

საქართველოში მომხმარებლის ინტერესების დაცვის მიმართულებით, ჯერჯერობით, არაფერი იგეგმება. რამდენიმე დღის წინ, ბათუმში მოქმედი ბანკების ხელმძღვანელების შეხვედრაზე, სწორედ მომხმარებლის ინტერესების დამცველ მექანიზმებზე ჩამოვარდა საუბარი. ბანკირები ამ ინიციატივას უხალისოდ შეხვდნენ.

დასავლეთის ქვეყნებში კი ამ სფეროში კლიენტების დაცვის არაერთი მექანიზმი არსებობს.
ექსპერტების თქმით, დამცავი მექანიზმის შემუშავება ცვალებად და არასტაბილურ ეკონომიკურ პირობებში ორივე მხარეს სჭირდება. მანამდე კი, უკმაყოფილო კლიენტს მხოლოდ ის შეუძლია, რომ არჩევანი ფრთხილად და პირობების საფუძვლიანად გაცნობის შემდეგ გააკეთოს.

საზოგადოებისთვის ნაკლება¬დაა ცნობილი, რომ `ბაზის ბანკი~ კრედიტებს გასცემს. იგი, ძირითადად, რეგიონის საბიუჯეტო ორგანიზაციებს ემსახურება. თუმცა როგორც ბანკის პიარმენეჯერი აცხადებს, ბანკმა ახალი მომსახურების შეთავაზება 2008 წლიდან დაიწყო, მას შემდეგ, რაც მათი ერთ-ერთი აქციონერი ევროპის განვითარების ბანკი გახდა.