კინოკამერის მეორე მხარეს- ვიტოლდ სტოკი ბათუმში

საავტორო კინოს ფესტივალი ერთდროეულად ორ კინოთეატრში _ `თბილისსა~ და ”ინტერნაციონალში” მიმდინარეობს. საკონკურსო პროგრამის გარდა საკმაოდ ბევრი მაყურებელი ჰყავს ფესტივალის რეტროსპექტივას, რომელშიც ერიკ რომერისა და ქშიშტოფ კიშლოვსკის ფილმებია წარმოდგენილი.
ნანა კვაჭაძე/ბათუმელები
საავტორო კინოს ფესტივალზე ყველაზე ხალხმარავალი დელეგაცია, როგორც წესი, პოლონეთიდანაა. წელს პოლონური კინო ფესტივალზე კიშლოვსკის რეტროსპექტივითა და რამდენიმე საკონკურსო სურათითაა წარმოდგენილი. ჩამოსულ სტუმრებს შორის ქშიშტოფ კიშლოვსკის რამდენიმე ფილმის ოპერატორი ვიტოლდ სტოკიც იყო.

პოლონელი ვიტოლდ სტოკი 1982 წლის შემდეგ ლონდონში ცხოვრობს და, ძირითადად, იქ მუშაობს. ამბობს, რომ ბევრ რეჟისორთან, მათ შორის ჟიურის თავმჯდომარე, პაველ პავლოკოვსკისთანაც უმუშავია. ვიტოლდ სტოკი პავლიკოვსკის ფილმის _ `სტრინგერის~ ოპერატორია:
_ ვერ ჩამოვთვლი რამდენი ფილმი მაქვს გადაღებული, ძალიან გრძელი სია გამოვა. თან ყველა შვილივათაა, არ მინდა მიკერძოებული ვიყო. თუმცა ისეც ხდება, რომ შვილებს შორისაც გიყვარს ერთი უფრო ძლიერად. ჩემთვის ასეთი კიშლოვსკისთან გადაღებული ფილმებია. კიშლოვსკი არ იღებდა სურათს სხვა რეჟისორების მსგავსად. მას საიდუმლოს ჩვენება შეეძლო. მისი გმირები ყოველთვის შინაგანი შეგრძნებების მიხედვით იქცევიან. ეს მას ჰგავს.
_ რამდენად ჰგავდა კიშლოვსკი საკუთარი ფილმის გმირებს?
_ შეიძლება ჰგავდა კიდეც, მაგრამ ის ძალიან გულთბილი ადამიანი იყო. შეეძლო ადამიანების გამოცნობა და დანახვა. არიან რეჟისორები, რომლებიც ეძებენ სენსაციებს, რომ ხალხი მოიზიდონ და გაართონ, მას კი შეეძლო ისეთი ადამიანების პოვნა, რომლებიც საკუთარ თავში ატარებდნენ რაღაც საიდუმლოს.
_ კიშლოვსკის რომელ ფილმებზე გიმუშავიათ და ადვილი იყო თუ არა მასთან მუშაობა?
_ საკმაოდ ბევრ ფილმზე გვიმუშავია ერთად. ძირითადად, ეს იყო სატელევიზიო, დოკუმენტური ფილმები, რამდენიმე მხატვრული ფილმიც. კიშლოვსკი ძალიან რბილი და ლოიალური ადამიანი იყო, ყველასთან თბილი ურთიერთობა ჰქონდა, არ სჭირდებოდა განსაკუთრებული ინიციატივის გამოჩენა და `ხასიათის ჩვენება~, ისედაც ყველანი მის ირგვლივ ვტრიალებდით, ასე ბუნებრივად ხდებოდა.
კინოს სამყაროში ბევრი ყალბი ადამიანი ტრიალებს, მათთან ურთიერთობა ძნელია, თუმცა მე ამ მხრივ გამიმართლა, ყოველთვის კარგ რეჟისორებთან მიწევდა მუშაობა.
_ რა განაპირობებს ოპერატორის სამუშაოს სირთულეს?
_ პრინციპში, ყველა კარგ რეჟისორთან მუშაობა ძალიან ადვილია. თუ რეჟისორმა იცის რა უნდა, ყველაფერი ძალიან მარტივია. კარგი რეჟისორი ხედავს გმირს და იცის რა უნდა ოპერატორისგან. როცა თავიდანვე იცი რას აკეთებ, მუშაობა ადვილია.
_ რამდენადაა დამოკიდებული ოპერატორის ნამუშევარი რეჟისორზე?
_ ძნელია ამის განსაზღვრა. ფილმში ხან რეჟისორია ძლიერი, ხან, მსახიობი, კომპოზიტორი, ან ოპერატორი. ხან სამკუთხედია, ხან ოთკუთხედი... არის შემთხვევა, როცა მსახიობი სჯობს რეჟისორსაც და ოპერატორსაც. მაგალითად, თუ სტალონე თამაშობს, არავის აინტერესებს არც რეჟისორი და არც ოპერატორი, იქ სტალონეა მთავარი.
_ არის ფილმები, სადაც ოპერატორია მთავარი?
_ არის ასეთი ფილმებიც, მაგრამ ნაკლებად ცნობილი და მართალი გითხრათ, ასეთი ფილმები არც თუ ისე მომწონს.
_ როგორც წესი, პუბლიკა იცნობს მსახიობს, რეჟისორს, კომპოზიტორს... ოპერატორი კი ხშირად რჩება ჩრდილში. თუ გიფიქრიათ ამაზე და რატომ აირჩიეთ ეს პროფესია?
_ რა თქმა უნდა, მიფიქრია, მაგრამ ეს ფაქტია. ყველა ფილმს აქვს გამოსახულება, რომელსაც ქმნის ოპერატორი, თუმცა მაყურებელი ხედავს მსახიობებს და არა ოპერატორს, ამას ვერ შეცვლი. მთავარი რეჟისორია, ის დირიჟორია და მართავს ორკესტრს, ერთმაც რომ ვერ დაუკრას კარგად, კონცერტი ჩაიშლება.
რაც შეეხება იმას, თუ როგორ გავხდი ოპერატორი. საქმე ის გახლავთ, რომ სხვა პროფესიაზე არც მიფიქრია. ათი წლის ვიყავი, როცა მამამ მაჩუქა კამერა და მას შემდეგ ხელიდან არ გამიშვია. ვიღებდი ყველას და ყველაფერს, ერთი სიტყვით, შემეყარა ვირუსი, რომლისგანაც დღემდე ვერ განვიკურნე. მახსოვს, ჩემი პირველი ფილმიც _ საშინელება იყო.