სეპარატიზმის ახალი საშიშროება

{ლაშა ზარგინავა/ ფოთი/ სპეციალურად ბათუმელებისთვის}

რუსულმა ინტერვენციამ, მატერიალურის გარდა, ადამიანებს სერიოზული მორალური პრობლემებიც შეუქმნა. სამეგრელო, ქართლის შემდეგ, ამ მხრივ ყველაზე მეტად დაზარალდა. რუსულ-ქართული ომის დღეებში და მის შემდეგაც, რეგიონში სეპარატიზმის ნიშნების შეტანა რუსული პოლიტიკის განუყოფელი იარაღი გახდა.

აგრესიული რუსეთი და რუსეთუმე ქართველი პოლიტიკოსები ამ იარაღს საქართველოში ნებისმიერი პოლიტიკური ძნელბედობის ჟამს იყენებენ. თუმცა, ყველა დროში ეს მხოლოდ საუბრის, უფრო სწორად, შანტაჟის დონეზე რჩებოდა და ახლაც ასეა.

1940-იანი წლების ცნობილი `მეგრელთა საქმე~, რომელიც თითქოს ბერიას მეთაურობით მეგრელთა სეპარატიზმის გამოვლინება იყო, საქართველოდან სამეგრელოსა და სვანეთის ოლქებად გამოყოფას ითვალისწინებდა. მაგრამ ბერიამ ამ სიტუაციასაც თავისი გამჭრიახობით დააღწია თავი, სტალინი კი გარდაიცვალა და პროექტი ვერ განხორციელდა.
ამის შემდეგ რუსეთი ამ თემით მუდმივად ვაჭრობს. აგრესიულად განწყობილმა ოფიციალური რუსეთის პოლიტიკამ, მიუხედავად იმისა, რომ სამეგრელოში მათ პირველადი შეიარაღებული ინტერვენციის შემდეგ, ტაქტიკა შეცვალეს და მოსახლეობას თავი `მხსნელებად~ მოაჩვენეს, მყარი დასაყრდენი ძალა ვერ იპოვეს. რუსეთმა საინფორმაციო-იდეოლოგიური ომი წააგო. მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობა ომის დღეებში, ფაქტობრივად, საკუთარი თავის იმედადღა დარჩა და ხელისუფლებამ ისინი, უხეშად რომ ვთქვათ, მიატოვა.

რუსეთში დღემდეა შემორჩენილი ბერიასეული ჩეკისტური მოქმედების გეგმა, რომელიც აგვისტოს მოვლენების დროს კიდევ ერთხელ ამოქმედდა. პირველი, რაც რუსეთის სარდლობამ იდეოლოგიური ომის მოსაგებად გააკეთა, სამეგრელოში წარსულში სამსახურგავლილი ადამიანების გამწესება გახლდათ. ჩაბანი, რომელიც ამ რეგიონში ყოველგვარ სამხედრო ოპერაციას აკონტროლებდა, ადრე ხობში მსახურობდა. ასევე, არსებობს დაუდასტურებელი ინფორმაცია, რომ ფოთში მიმდინარე პროცესებს ის ოფიცრები ედგნენ სათავეში, ვინც ამ ქალაქში ცხოვრობდა და მსახურობდა.

რუსეთს თავისი პოლიტიკური და ეკონომიკური ინტერესი აქვს სამეგრელოს, სვანეთისა და აჭარის რეგიონებში. სამეგრელო და აჭარა მას თუნდაც იმის გამო სჭირდება, რომ ორივე რეგიონს სტრატეგიული მნიშვნელობის ობიექტები _ პორტი აქვს. სვანეთი კი, გარდა იმისა, რომ საზღვრებთან დაკავშირებულ პრობლემებს მოხსნის, ხე-ტყის რესურსითაც მდიდარია.
ვინ შეიძლება გახდეს აგრესიული რუსეთის მზაკვრული გეგმის განხორციელების დასაყრდენი საქართველოში?! ეს ის ცენტრალური კითხვაა, რომელმაც აქტუალობა განსაკუთრებით ბოლო მოვლენების შემდეგ შეიძინა. როდესაც ამაზე იწყება მსჯელობა, პირად საუბრებსა და არა მარტო, ექსპერტების დონეზეც, აქცენტი კეთდება სამ პიროვნებაზე _ ასლან აბაშიძე, იგორ გიორგაძე და ემზარ კვიციანი. თუმცა, ყველას ავიწყდება საქართველოდან სამოქალაქო დაპირისპირებისას გადახვეწილი ადამიანები, რომლებმაც ვერც ერთი ხელისუფლების პირობებში ვერ მიიღეს გარანტირებული ხელშეუხებლობა და ახლაც რუსეთს, ან ჩრდილო კავკასიის რესპუბლიკებს აფარებენ თავს. მოდით, პირდაპირ ვთქვათ, მათ შორის ბევრია, წარსულში საქართველოს პირველი პრეზიდენტის მხარდამჭერიც, ე.წ `ზვიადისტიც~. ამ ადამიანებსა და მათ ლიდერებზე, რუსეთისგან ამჟამად გარკვეული გარანტიების პირობების შეთავაზება, ამაზე ქართული მედია ხშირად საუბრობს, იქნებ არა შემთხვევითია.

ასლან აბაშიძეს, ბუნებრივია, თავისი კავშირები და გავლენა აჭარის რეგიონში ახლაც აქვს. მით უმეტეს, ამის პრობლემა არ ექნება ემზარ კვიციანს, რომელიც წლების განმავლობაში იმავე ფეოდალური ვარიაციებით მართავდა კოდორის ხეობას, როგორც ამას აკეთებდა აბაშიძე აჭარაში. აგვისტოს ომის, ანუ მას შემდეგ, რაც კოდორის ხეობა აფხაზეთის მთავრობის წევრებმა ერთ-ერთმა პირველებმა დატოვეს, კოდორში აშკარად გაჩნდა ამ ხელისუფლების მიმართ უნდობლობა და ძველის ნოსტალგია.

ძველში, რა თქმა უნდა, კვიციანი იგულისხმება, თავად კვიციანი კი _ რუსეთთან ალიანსშია, რადგან ის ამ დრომდე აფხაზეთს აფარებდა თავს, სადაც რუსეთის ფაქტობრივი იურისდიქციაა.

ცალკე საუბრის თემაა იგორ გიორგაძე, რომელსაც დასაყრდენი ყველგან ჰყავს, მათ შორის _ სამეგრელოში და მითუმეტეს, ფოთში, სადაც ის წლების განმავლობაში უშიშროების სამსახურს ედგა სათავეში. იმდროიდან მოყოლებული, გიორგაძე ყველას ახსოვს; ბუნებრივია, ბევრი ახსოვს და შესაძლო კონტაქტი აქვს თავად გიორგაძეს.
მოკლედ, რუსეთის შესაძლო მოკავშირეები ბლომად არიან. ომის დღეებში დაწყებული პროპაგანდისტული მანქანა, რუსეთმა ისევ დაქოქა. სამეგრელოს რაიონებში დაიწყო პროკლამაციების გავრცელება, რომელშიც რუსეთს თავშეფარებული `დიასპორა~ ქართულ მოსახლეობას მოუწოდებს, სააკაშვილის ხელისუფლება ისეთი პრეზიდენტით შეცვალონ, რომელიც რუსეთთან კეთილმეზობლურ ურთიერთობებს დაამყარებს და გაამყარებს.
მოკლედ, რაც უნდა ვამტკიცოთ, რომ კუთხური სეპარატიზმის საშიშროება არ არსებობს, რეალურად, არსებობს და სათანადოდ შეფასება და გათვალისწინებაც სჭირდება. რეგიონში, რომელიც თავის დროზე, თუნდაც `მხედრიონის~ შემოსევისგან ყველაზე მეტად დაზარალდა, სამეგრელოს ავტონომიის თემა კიდევ ერთხელ ამოატივტივეს იატაკქვეშა ძალებმა. პრინციპში, სამეგრელო თავისი გეოპოლიტიკური მდებარეობისა და აფხაზეთთან სიახლოვის გამო, ყოველთვის რჩებოდა პოლიტიკური დუღილის ეპიცენტრად და სხვადასხვა ინტერესების გატარების ობიექტად, მათ შორის _ რუსეთის.