ბათუმელი მცირე მეწარმეების ბიზნეს-რისკები

კონკრეტულ ევროპულ საფირმო მაღაზიებს თუ არ ჩავთვლით, ბათუმში საახალწლო ფასდაკლებები არ არის. როგორც მცირე მეწარმეები აცხადებენ, ეს იმიტომ, რომ ჩვენთან მაღაზიების უმეტესობა გაკოტრების პირასაა მისული.

ნათია კოპალიანი/ბათუმელები

მოვაჭრეები აღნიშნავენ, რომ მაღაზიებში ტანსაცმელსა და აქსესუარებზე ფასებმა მოიმატა კიდეც. ამის გამომწვევ მიზეზად საქონლის შემოტანის პროცედურების გართულება სახელდება. ტანსაცმლით მოვაჭრეები, ტვირთს, ძირითადად, თვითმფრინავით ეზიდებოდნენ. როგორც ისინი ამბობენ, 21 ნოემბრამდე ამ გზით შემოტანილ საქონელზე საბაჟო გადასახადებს არ იხდიდნენ, ახლა კი მდგომარეობა შეიცვალა.

როგორც მარიამ ქართველიშვილი ამბობს, გაუგებრობაში პირველად 20 ნოემბერს მოყვა. თვითმფრინავიდან ჩამოსულს ფინანსურმა პოლიციამ ბარგი ჩამოართვა: `ფინანსური პოლიცია აეროპორტს დაეცა და 21 ნოემბერს ყველა მოვაჭრეს ტვირთი ადლიაში განაბაჟებინა".

აეროპორტში ამოქმედებული განბაჟების პროცედურის შედეგად გაზრდილ ფასებსა და ვაჭრობის შემცირებაზე საუბრობენ ბაზრობებზეც. სავაჭრო ცენტრ `მოსკოვში“ დასაქმებულ როენა ერქომაიშვილს ტანსაცმელი სტამბულიდან დიდი ხანია ჩამოაქვს: `აქამდე თვითმფრინავის ბილეთის ფასში 30 კილო ბარგი შედიოდა. ახლა ამ ტვირთის განბაჟებასაც ითხოვენ. ვერ წარმოიდგენთ, რამდენად დამამცირებელია ჩვენს საბაჟოზე პროცედურის გავლა. ისეთი დამოკიდებულება აქვთ, თითქოს რაღაც მოპარული მოგაქვს“.

ამავე სავაჭრო ცენტრის კიდევ ერთი წარმომადგენელი, რომელიც ვინაობას არ ამხელს, ამბობს: `ბათუმი-სტამბულის რეისი მოსახერხებელი იყო, რადგან 30 კილოგრამი ტვირთი უფასოდ, ყოველგვარი განბაჟების გარეშე მომქონდა. ახლა 250 ლარი ბილეთში უნდა გადავიხადო, თან ტვირთიც უნდა განვაბაჟო. ამიტომ მირჩევნია ავტობუსით ვიმგზავრო, 90 ლარი დამიჯდება".

ფასების გაზრდასა და მის თანმდევ პრობლემებზე ყურადღებას როენა ერქომაიშვილიც ამახვილებს: `მგზავრობა ძვირი ჯდება. აქაც, ქირის ჩათვლით, უამრავი გადასახადია. ამდენ თანხას ხარჯავ და გამოდის, რომ პურის ფულიც არ გრჩება, სახელწიფოსთვის მუშაობ. საბაჟოზეც მახრჩობელა სიტუაციაა. ადამიანებს ცუდად ექცევიან. ვფიქრობ, საბაჟოზე კონკრეტული გადასახადი უნდა დაწესდეს და კანონდარღვევებიც აღარ იქნება".
აეროპორტში განბაჟების პროცედურის ამოქმედების შედეგად ფასების ზრდაზე საუბრობენ ე.წ. ხოფის ბაზრობასა და ზ. გამსახურდიას (ყოფილი ორჯონიკიძის) ქუჩაზე მდებარე მაღაზიებშიც. აქ დასაქმებულები ამბობენ, რომ მათ მაღაზიებში ვაჭრობა აღარაა: "ადრე ჩამოტანილ საქონელზე ფასები იგივეა, მაგრამ ახლა საქონლის შემოტანა გაძვირდა, ფასები გაიზარდა, გაყიდვები კი შემცირდა".

მცირე მეწარმეებს მიაჩნიათ, რომ ზუსტად იმ ფასებში წარმოებს განბაჟება, რა ფასადაც თვითონ ყიდიან საქონელს. `მაგრამ როცა ვერ ვყიდი საქონელს, მაშინ რა ვქნა?~ _ ამ კითხვას ქართველიშვილი სვამს.
ბათუმის აეროპორტის საბაჟო სამსახურის თანამდებობის პირები ამბობენ, რომ კომენტარის გაკეთების უფლება არ აქვთ (შესაბამისად, ვინაობას ვერ ვასახელებთ). მათ არაოფიციალურად აგვიხსნეს, რომ აეროპორტის საბაჟო სამსახური მისი გახსნის დღიდან ფუნქციონირებს და საბაჟო კონტროლი ყოველთვის მკაცრად ტარდებოდა. `ახლა, უბრალოდ, კონტროლი გაძლიერდა, რადგან ნარკოტიკის დიდი ოდენობის შემოტანის რამდენიმე ფაქტი დაფიქსირდა. რაც შეეხება განბაჟებას, შემოსული საქონელი, რომელიც პირადი მოხმარებისთვის არ არის განკუთვნილი, სპეციალურ მანქანაში თავსდება, შემდეგ ეს მანქანა ილუქება და ტვირთი მეპატრონეს იმ ტერმინალში მიაქვს განსაბაჟებლად, სადაც მას ურჩევნია, მაგალითად, ადლიაში ან სადმე სხვაგან~, _ ამბობს აეროპორტის საბაჟოს ერთ-ერთი თანამდებობის პირი.

ე.წ. ხოფის ბაზრობის, სავაჭრო ცენტრ `მოსკოვისა~ და გამსახურდიას ქუჩაზე არსებულ მაღაზიებში დასაქმებული `ბათუმელების~ მიერ გამოკითხული მცირე მეწარმეები ამას კატეგორიულად არ ეთანხმებიან. ისინი თავიანთი ბიზნესის შეფერხების მთავარ მიზეზს არა ეკონომიკურ კრიზისით, არამედ `აეროპორტში დაწყებული განბაჟებით~ ხსნიან.
მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისი ქართულ ეკონომიკაზე რამდენად ახდენს გავლენას, ცალკე თემაა. თუმცა, ერთი რამ მაინც საინტერესოა. რა კეთდება იმისთვის, რომ მცირე და საშუალო მეწარმეებმა მუშაობა შეძლონ?

ეკონომისტი დავით ირემაძე არსებულ მდგომარეობას მთლიანობაში ასე აფასებს: `მომხარებელმა ყველა სფეროში იკლო. ამას ახლავს უმუშევრობის მაღალი მაჩვენებელი, მოსახლეობაში ფულადი რესურსების შემცირება და სხვა. ეს, საერთო ჯამში, არსებული ეკონომიკური კრიზისით არის გამოწვეული".