შემცირებული დეპუტატები და გაზრდილი ხარჯები

უმაღლეს საბჭოსა და საქართველოს პარლამენტში დეპუტატების რაოდენობა შემცირდა. თუმცა, ბიუჯეტიდან ამ სტრუქტურების დაფინანსება გაიზარდა. რატომ გაზარდეს კანონმდებლებმა საკუთარი ხარჯები?

თედო ჯორბენაძე/ბათუმელები

”ქართული პარლამენტარიზმისათვის ეს არის ტესტი. 2,3 მილიონმა ადამიანმა გამოხატა საკუთარი პოზიცია იმის თაობაზე, რომ პარლამენტში 150 კაცზე მეტი არ უნდა იყოს. ის, ვინც ამის წინააღმდეგი იქნება, ამ ხალხს სახეში შეაფურთხებს”, _ აღნიშნა პრეზიდენტმა, მიხეილ სააკაშვილმა, 2005 წლის თებერვალში პარლამენტში გაკეთებულ საანგარიშო მოხსენებაში.

”დეპუტატების რიცხვის შემცირების ერთ-ერთი ლოგიკა იყო ეკონომიკური მომენტი, რომ ბიუჯეტის ხარჯები შემცირდებოდა... _ ამბობს ეკონომიკის ექსპერტი გია ხუხაშვილი _ იმის შეფასებას კი, რა მოხდა, ექსპერტიც არ სჭირდება. ხელისუფლებამ ამოცანა კი შეასრულა, მაგრამ მოტივაცია დააყენა თავდაყირა”.

დეპუტატების რაოდენობის შემცირების მიუხედავად, საკანონმდებლო ორგანოების დაფინანსების გაზრდას ექსპერტი შემდეგნაირად ხსნის: ”აქ საქმე
მარტივადაა. პოლიტიკური პროცესი ქვეყანაში განულებულია. ხელისუფლებამ დანიშვნით შექმნა ”კონსტრუქციული ოპოზიცია”. პოლიტიკური ბრძოლა აღარ მიმდინარეობს და ასეთ არაჯანსაღ ვითარებაში ადამიანები პრიორიტეტს საკუთარი თავისთვის მაქსიმალური კომფორტის შექმნას ანიჭებენ. ეს არის პოლიტიკური კორუფციის კლასიკური მაგალითი”.

მიმდინარე წელს, უმაღლეს საბჭოში ხელფასებისთვის, შარშანდელთან შედარებით, დაფინანსება 600 ათას ლარზე მეტით გაიზარდა, თანამშრომელთა რაოდენობა კი იგივე დარჩა _ 120 ადამიანი (აქედან 30 დეპუტატი).

ახლად არჩეულ უმაღლეს საბჭოში 2009 წელს 93 თანამშრომელი იქნება დასაქმებული (27-ით ნაკლები, აქედან 18 დეპუტატი), თუმცა 2007 წელთან შედარებით სახელფასო ფონდი 172 500 ლარით გაიზრდება.

ანალოგიური ვითარებაა საქართველოს უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანოშიც. მიმდინარე წელს, გასულ წელთან შედარებით, პარლამენტში დასაქმებულთა რიცხვი 11 ადამიანით, სახელფასო ფონდი კი თითქმის 4,5 მილიონი ლარით გაიზარდა.
მიუხედავად იმისა, რომ დეპუტატთა რაოდენობა 85-ით შემცირდა, მომავალში, 2007 წელთან შედარებით, პარლამენტში მხოლოდ 24 ადამიანით ნაკლები იქნება დასაქმებული, სახელფასო ფონდი კი 3,6 მილიონ ლარზე მეტით გაიზრდება. პარლამენტში დასაქმებული 1414 ადამიანის ხელფასებზე 2009 წელს 21 512 100 ლარი დაიხარჯება.

მთლიანობაში კი ქვეყნის პარლამენტი, მიმდინარე წელს, 39 633 000 ლარს დახარჯავს, 2009 წელს კი _ 3 მილიონზე მეტს, 42 963 700 ლარს.
ხუხაშვილის განცხადებით, თუ ადრე შემოსავლების (მაგალითად, საგადასახადო, პოლიცია) და ხარჯვით ნაწილში იყო კორუფცია, ანუ მთლიანად სისტემა იყო კორუმპირებული, დღევანდელმა ხელისუფლებამ ეს ამოცანა გაამარტივა _ შემოსავლების ნაწილში კორუფცია პრაქტიკულად გააუქმა, ჩათვალა რა, რომ სანაცვლოდ მთელი თანხა ბიუჯეტში შემოედინება:

”ბიუჯეტს კი, როგორც საკუთარ საფულეს ისე უყურებენ. ამ საფულეში ხელებს როგორც უნდათ ისე აფათურებენ. ფაქტობრივად, კორუფციიდან განდევნეს საშუალო და წვრილი ჩინოვნიკები, თუმცა ამით კორუფციის მასშტაბები არ შემცირებულა, პირიქით... კორუფცია არ გულისხმობს მხოლოდ ქეშის, ფულის მიტან-მოტანას, ეს არის ტენდერები, სხვადასხვა სისტემის ლობირება...”

ხუხაშვილის თქმით, ”ჩვენი ბიუჯეტი, კანონმდებლებზე რომ არაფერი ვთქვათ, ნაწილდება არა იმის მიხედვით, თუ სად მეტად გვჭირდება ფული, არამედ იმის მიხედვით, თუ რომელი მინისტრი მოახერხებს მეტი თანხის გადაქაჩვას თავისი უწყებისკენ”.

2009 წლის კანონპროექტში კი, ბიუჯეტი პრაქტიკულად ყველა მიმართულებით სეკვესტრირებულია. ”ადამიანს რახან გადაწყვეტილების მიღება შეუძლია, პირველ რიგში, გადაწყვეტილებას საკუთარი კეთილდღეობის უზრუნველსაყოფად იღებს. აქ დარღვეულია სამართლიანობის პრინციპი _ აცხადებს ექსპერტი _ ამ ადამიანებს, როგორც ჩანს, თავი უფრო ბატონებად მიაჩნიათ, ვიდრე მსახურებად. სინამდვილეში, ნორმალურ, დემოკრატიულ ქვეყანაში ხელისუფლება არის მსახური და საკუთარ კეთილდღეობას დამოკიდებულს ხდის საზოგადოების კეთილდღეობაზე~.
ქართული დემოკრატიის ხარისხზე საკუთარი შეფასება აქვს ქვეყნის პრეზიდენტსაც: `აღფრთოვანებული ვარ ჩვენი პარლამენტით, ეს პირველი საკანონმდებლო ორგანოა, სადაც აბსოლუტური რეკორდი დაფიქსირდა _ პარლამენტარებს ერთმანეთი არ უცემიათ. ეს არის დემოკრატიის საოცარი მიღწევა”.

გია ხუხაშვილი ამ ეტაპზე სისტემურ ცვლილებებს საბიუჯეტო პროცესის გამჭვირვალობისა თუ მიზნობრიობის მხრივ, არ ელის: ”სანამ ამას საზოგადოება სერიოზულად არ გააპროტესტებს, ალბათ, ყველაფერი ისე გაგრძელდება, როგორც იყო”.